Nowe regulacje prawne z zakresu zdrowia roślin
Przeprowadzona na poziomie Unii Europejskiej reforma przepisów dotyczących kontroli urzędowych w łańcuchu żywnościowym objęła swoim zakresem także obszar nadzoru fitosanitarnego.
Od 14 grudnia 2019 r. obowiązująca do tej pory dyrektywa Rady 2000/29/WE z 8 maja 2000 r. w sprawie środków ochronnych przed wprowadzaniem do Wspólnoty organizmów szkodliwych dla roślin lub produktów roślinnych i przed ich rozprzestrzenianiem się we Wspólnocie zostanie zastąpiona przez dwa unijne akty prawne w randze rozporządzenia, a mianowicie:
• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 2016/2031 z 26 października 2016 r. w sprawie środków ochronnych przeciwko agrofagom roślin […];
• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 z 15 marca 2017 r. w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia stosowania prawa żywnościowego i paszowego oraz zasad dotyczących zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin i środków ochrony roślin […].
Należy podkreślić, że przepisy rozporządzeń obowiązują we wszystkich państwach członkowskich w sposób bezpośredni, bez konieczności implementacji do prawa krajowego.
Przepisy wskazanych wyżej rozporządzeń wychodzą naprzeciw nowym wyzwaniom dla zdrowia roślin, wynikającym m.in. z obserwowanego skracania się czasu transportu towarów i ludzi, intensyfikacji handlu międzynarodowego oraz rozwoju turystyki, zwiększających ryzyko introdukcji na teren Unii Europejskiej nowych agrofagów. Odpowiadają także na zagrożenia powodowane przez zmiany klimatyczne, stwarzające nowe możliwości ekspansji organizmom szkodliwym dla roślin. Z tego powodu najistotniejsze zmiany w odniesieniu do obecnego reżimu fitosanitarnego dotyczyć będą zasad importu towarów z państw trzecich, wzmacniając bezpieczeństwo fitosanitarne Unii Europejskiej, a tym samym Polski.
Rozporządzenie 2016/2031 precyzuje także zasady wydawania paszportów roślin, ustanawiania stref chronionych oraz pozwala na efektywniejsze wyznaczanie priorytetów w zakresie bezpieczeństwa fitosanitarnego Unii Europejskiej. Jednym z założeń przeprowadzonej reformy było także zapewnienie lepszej relacji przepisów fitosanitarnych z przepisami z zakresu nasiennictwa.
Przepisy wykonawcze do rozporządzenia 2016/2031 określą, podobnie jak przepisy dyrektywy 2000/29/WE, listę agrofagów kwarantannowych dla Unii Europejskiej (ramka 1), podlegających bezwzględnemu obowiązkowi zwalczania, a także listę agrofagów...
