RSM zimą – prawidłowe przechowywanie
RSM w okresie zimy pod wpływem niskich temperatur będzie ulegał krystalizacji. Ponadto zbiorniki, w których przechowywany jest nawóz, narażone są na działanie korozji. Podpowiadamy, czy można ograniczyć te procesy.
RSM najlepiej przechowywać w zamkniętych ciemnych zbiornikach z odpowiedniego materiału, z odpowietrzeniem i w temperaturach wyższych od wywołujących krystalizację.
Kryształki w nawozie
Krystalizacja zależy od stężenia nasycenia roztworu i z reguły maleje ze spadkiem temperatur. Zatem w przypadku RSM jest zależna od zawartości azotu całkowitego, a temperaturami granicznymi są:
- 32% N to 0°C,
- 30% N to -9°C,
- 28% N to -17°C,
- 26% N to -20°C.
Z uwagi na graniczne temperatury, w których zachodzi proces krystalizacji, lepiej przechowywać nawóz o niższym stężeniu azotu. Jeśli dysponujemy RSM o wyższym stężeniu (32 lub 30%), to bezpieczniej będzie go rozcieńczyć, celem podwyższenia temperatur krystalizacji, pamiętając przy tym, aby dla lepszego wymieszania dodawać nawóz do wody. Ilość wody niezbędną do rozcieńczenia RSM wskazuje iloczyn litrów nawozu i współczynnika (dla RSM 32 współczynnik 0,189, dla RSM 30 współczynnik 0,091), czyli np. dla 18 tys. litrów RSM 32 potrzebujemy do rozcieńczenia 3402 litrów wody (18 000 x 0,189 = 3402). Jednocześnie im mniejsze stężenie azotu w nawozie, tym urządzenia w większym stopniu są narażone na uszkodzenia. Napełnione RSM-em ulegają korozji w mniejszym stopniu niż zbiorniki opróżnione z nawozu.
Jak ograniczyć korozję?
RSM działa umiarkowanie korozyjnie na stal zwykłą. Dlatego zwracamy uwagę, aby w okresie zimy w pompach i rurociągach przesyłowych nie pozostały resztki nawozu. W przeciwnym wypadku przy ponownym ich włączeniu do eksploatacji musimy się liczyć z szybszym zużyciem tych elementów i uszkodzeniami. Na rynku dostępne są preparaty antykorozyjne, które powinno się stosować co 2 lata, przedłużając w ten sposób czas użytkowania zbiorników. Jeśli zbiornik jest nowy, to przy pierwszym użyciu stosuje się najczęściej podwójną dawkę środka antykorozyjnego. Urządzenia przeładunkowe i zbiorniki do przechowywania powinny być wykonane z materiałów odpornych na działanie RSM, jak: stal kwasoodporna, odpowiednio zabezpieczona stal zwykła, tworzywa sztuczne – polietylen, polipropylen, PCV. Zwrócić powinniśmy uwagę na miejsce składowania RSM, aby zbiornik znajdował się na utwardzonym, równym podłożu, np. płytach betonowych. Usadowienie zbiornika bezpośrednio na ziemi grozi jego przewróceniem, pęknięciem – napełniony zbiornik pod wpływem ciężaru własnego będzie nierównomiernie się osadzał.
Skorupa w zbiorniku
W procesie krystalizacji na dnie zbiornika tworzy się skorupa. Nie powoduje to zwiększania objętości nawozu, czyli nie zachodzi niebezpieczeństwo rozsadzenia wypełnionego zbiornika. Wiosną, w miarę wzrostu temperatur, następuje przechodzenie z formy krystalicznej w ciekłą. Jest to proces powolny z uwagi na chłodne jeszcze noce. Dlatego do przechowywania zimą nadają się ciemne zbiorniki, które pochłaniają światło o różnych kolorach, tym samym energię, i przez to szybciej się nagrzewają. Dla szybszego rozpuszczenia skorupy powstałej w wyniku krystalizacji na dnie zbiornika, można pokusić się o jego podgrzanie, wpuścić przez dolny zawór sprężone powietrze, następnie RSM dobrze wymieszać, np. przy pomocy pompy cyrkulacyjnej. Ponadto mieszanie co jakiś czas nawozu w trakcie jego przechowywania minimalizuje tworzenie się skorupy na dnie zbiornika.
Zanim zastosujesz wiosną RSM
Przed wiosennym użyciem nawóz nie powinien być skrystalizowany – w tych częściach pozostaje bowiem więcej azotu. Dzieje się tak dlatego, że w kryształku RSM mamy mocznik i azotan amonu w stosunku 1:1, bowiem RSM krystalizuje równomolowo. Oznacza to, że w części płynnej jest o tyle azotu mniej, ile wykrystalizowało – dlatego kryształki muszą się rozpuścić. Jeśli nie jesteśmy pewni, czy i w jakim stopniu nawóz wykrystalizował, możemy to łatwo ocenić. Pobieramy 1 litr nawozu i sprawdzamy jego wagę. Przykładowo dla RSM 28 – waga litra nawozu przed krystalizacją to 1,28 kg (analogicznie dla 1 litra RSM 32 to 1,32 kg). Jeśli po ważeniu 1 litra RSM 28 stwierdzimy kryształki, waga wskazuje np. 1,26 kg, oznacza to, że w roztworze jest 26 procent azotu, a pozostała część jest skrystalizowana. Nieco inaczej zachowuje się RSMS (26% N i 3% S), tzn. pod wpływem niskiej temperatury nie tworzą się typowe kryształki, nawóz mętnieje i zaczyna wytrącać się osad.
Tekst i zdjęcia: Katarzyna Szulc