Niedobory składników pokarmowych mogą powodować wiele problemów na plantacji. Co więcej, mimo ich wnoszenia do gleby problem wcale nie musi być rozwiązany. Oto kilka przyczyn takiego stanu rzeczy:

Niedobór azotu (N)

• może wynikać także z nadmiaru opadów (łatwe wypłukiwanie, zwłaszcza azotanów);
• przyorania dużych ilości słomy, jeśli nie wniesiono odpowiedniej dawki azotu dla jej prawidłowej mineralizacji;
• wysiewu międzyplonów, które przejściowo pobrały azot z rezerw glebowych, oddadzą go w późniejszym okresie po ich mikrobiologicznej mineralizacji;
• niskiej zawartości materii organicznej w glebie, spowodowanej rzadkim wnoszeniem nawozów naturalnych i organicznych.

Niedobór fosforu (P)

• spowodowany jest często wnoszeniem tego składnika w powierzchniową, przesuszoną warstwę gleby;
• nieodpowiednim odczynem gleby (kwaśnym - pH poniżej 5,5 lub zasadowym – pH powyżej 7,2);
• niskiej temperatury gleby; w okresach suszy;
• rzadziej w wyniku nadmiaru jonów siarczanowych w glebie;

Niedobór potasu (K)

• może być powodowany niskim pH gleby (w wyniku wymycia), ale też nadmiarem wapnia i magnezu w glebie (w wyniku antagonizmu);
• łatwym wymywaniem z gleb lekkich;
• gorszą dostępnością z gleb zwięzłych (ilastych i gliniastych).

Z kolei występujący także w praktyce nadmiar potasu i jego „luksusowe” pobranie przez rośliny utrudnia pobieranie magnezu, wapnia, sodu i azotu amonowego (antagonizm), zaś zwiększa pobieranie azotanów (synergizm).

Więcej na ten temat znajdziesz tutaj: "Potas – niedobór i nadmiar"

Niedobór magnezu (Mg)

• w roślinach występuje zwykle przy nadmiarze potasu lub wapnia w glebie (w wyniku antagonizmu);
• w glebach lekkich i kwaśnych (łatwe wymywanie i antagonizm z jonami wodoru i glinu);
• przy niskich temperaturach gleby oraz dużych opadach;

Niedobór siarki (S)

występuje zwykle na lekkich, przepuszczalnych i kwaśnych glebach, z których jest łatwo wymywana...

poza tym ubogich w materię organiczną (główne źródło zasilania).

Więcej siarki znajduje się zwykle w głębszej warstwie profilu glebowego, skąd mogą ją pobierać rośliny o lepiej rozbudowanym (głębszym) systemie korzeniowym.

Z kolei nadmiar siarki utrudnia pobieranie z gleby molibdenu (antagonizm). Obydwa składniki „odpowiadają” w dużym stopniu za przerób azotu w pełnowartościowe białko, co ma szczególne znaczenie w nawożeniu rzepaku, ale też innych roślin, pod które wnoszone są zwiększone dawki azotu.

Niedobór boru (B)

• występuje częściej na roślinach dwuliściennych (w tym rzepaku) niż jednoliściennych (zbożach);
• głównie na glebach o pH powyżej 6,8, a więc obojętnych, a zwłaszcza alkalicznych (bogatych w wapń), ale też kwaśnych (pH poniżej 5);
• poza tym na glebach lekkich, piaszczystych oraz w okresach chłodnych i mokrych (łatwe wymywanie), ale też gorących i suchych (gorsza dostępność).

Niedobór miedzi (Cu)

• występuje zwykle na glebach z wysoką zawartością materii organicznej, w tym torfach i murszach (silnie związana z substancją organiczną, w wyniku czego niedostępna dla roślin);
• poza tym na glebach zasadowych (pH powyżej 7,2), ale też bardzo kwaśnych (pH poniżej 4,5).
• także nadmiar w glebie wapnia, azotu amonowego, potasu i magnezu może blokować w wyniku antagonizmu pobieranie miedzi przez rośliny.

Niedobór cynku (Zn)

• występuje zwykle na glebach obojętnych, a zwłaszcza zasadowych, poza tym z wysoką zawartością fosforu.
• Rośliny z gleb kwaśnych zawierają więcej Zn niż z gleb o wysokim pH, choć przy pH poniżej 4,5 również maleje jego przyswajalność. Optymalny odczyn dla dobrej przyswajalności Zn zawiera się w przedziale 5,5–6, zaś w szerszym 5–6,5. Tak więc niedobór Zn obserwuje się najczęściej na glebach wapiennych bądź po zwapnowaniu pól większymi dawkami wapnia oraz w warunkach dużego stężeniu jonów fosforanowych i miedziowych w glebie (antagonizm).
• także chłód oraz wilgotna pogoda w okresie wegetacji ograniczają pobieranie cynku.

Niedobór przyswajalnych (dwuwartościowych) form manganu (Mn) i żelaza (Fe)

• Występuje zwykle w glebach o wysokim pH (powyżej 6,5) i pogłębia się wraz ze wzrostem tego wskaźnika.
• Niedobór manganu występuje również n a glebach organicznych (torfach) i węglanowych.
• Także wysoka zasobność gleby w potas, żelazo i siarkę ogranicza przyswajalność Mn.

Z kolei w glebach kwaśnych (pH poniżej 5,5), jak też zbitych (zlewnych, zaskorupionych, zalanych wodą), a więc niedotlenionych, czy też mniej napowietrzonych, poza tym w głębszych warstwach profilu glebowego, mangan występuje w formach łatwo przyswajalnych i jest wówczas pobierany w dużych, niekiedy nadmiernych ilościach. Przykładem jest lepszy wygląd roślin w śladach kół, gdzie gleba w wyniku ugniecenia jest mniej napowietrzona i bardziej uwilgotniona, dzięki czemu lepiej zaopatrzona w przyswajalny mangan.

• Jego przyswajalność może się więc zmieniać w okresie wegetacji roślin, np. wzrasta po dużych opadach, zaś maleje w okresie suszy oraz w wyniku prowadzonych uprawek międzyrzędowych (na skutek większej aeracji, czyli napowietrzenia).
• Niedobór żelaza w uprawach polowych występuje rzadko, głównie na glebach rędzinowych lub po zastosowaniu większych dawek wapnia, także przy wysokiej zasobności gleby w miedź, np. w wyniku stosowania zwiększonych dawek fungicydów zawierających Cu.
• Niedobór Fe spotykany jest też na roślinach wiosną (podczas deszczowej i chłodnej pogody) oraz latem (podczas suchej i słonecznej pogody).
• Także na glebach zwięzłych (zbitych, ilastych, zalanych wodą) może wystąpić niedobór tego składnika.
• Większe problemy z niedoborem żelaza występują na plantacjach drzew i krzewów owocowych, także malinach i truskawkach, zwłaszcza przy prowadzeniu tych upraw na glebach wapiennych.

Niedobór molibdenu (Mo)

• Na roślinach uwidacznia się najczęściej na lekkich i kwaśnych glebach, zasobnych w żelazo, w których występuje w formach trudno dostępnych, poza tym jest z nich łatwiej wymywany.
• Przyswajalność molibdenu wzrasta w glebach o pH powyżej 6,5, a więc odczynie obojętnym, a zwłaszcza zasadowym, gdzie przechodzi w formy łatwiej dostępne dla roślin.
• Jego niedobór może też wynikać z silnego antagonizmu z anionem siarczanowym, niekiedy także fosforanowym. Stąd stosowanie większych dawek niezbędnej dla rzepaku siarki pogłębia ten proces. 
• Poza tym jego niedobory w roślinach występują częściej w glebach ubogich w materię organiczną, a więc przy rzadkim stosowaniu nawozów naturalnych i organicznych oraz w okresach suchych i gorących.

Przy widocznych objawach niedoboru określonych składników w okresie wegetacji roślin, obok doglebowego nawożenia (głównie azotem, magnezem i siarką), należy jak najszybciej dostarczyć je roślinom dolistnie, np. w postaci wodnego roztworu mocznika i siarczanu magnezu, ale też nawozami z podwyższoną zawartością fosforu lub potasu, niekiedy także wapnia, a przede wszystkim mikroelementów.