Zboża jare odznaczają się mniejszym potencjałem plonowania niż ozime. Wynika to z krótszego okresu wegetacji oraz większej wrażliwości na wiosenne susze. Jednak, jak pokazują wyniki badań Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (PDO), plony zbóż jarych mogą być również wysokie (tabela poniżej). Kluczowe jest nawożenie zbóż jarych.
Nawożenie zbóż jarych
Dawki nawozów pod zboża jare zależą od oczekiwanego plonu, zasobności gleby w przyswajalne formy składników oraz sposobu zagospodarowania plonu ubocznego przedplonu (słoma zbóż i rzepaku, liście buraków cukrowych, łęty ziemniaków). Przy średniej zawartości fosforu i potasu w glebie i pozostawieniu plonu ubocznego na polu zalecane przez IUNG–PIB w Puławach dawki fosforu wynoszą:
- pod pszenicę i jęczmień 55–70 kg P2O5 na 1 ha,
- pod owies 40–65 kg P2O5 na 1 ha,
- pod pszenżyto 60–70 kg P2O5 na 1 ha (tab. 2).
Dawki potasu powinny wynosić:
- pod pszenicę 60–80 kg K2O na 1 ha,
- pod jęczmień 65–85 kg K2O na 1 ha,
- pod owies 45–80 kg K2O na 1 ha,
- pod pszenżyto 85–100 kg K2O na 1 ha.
Gdy zasobność gleby jest inna niż średnia, wówczas dawki te należy odpowiednio skorygować. Przy bardzo niskiej zasobności powinno się je zwiększyć o 40–60 kg P2O5 (K2O), a przy niskiej o 30 kg na 1 ha. Na glebach o wysokiej zasobności dawki można ograniczyć o 20 kg P2O5 (K2O), a na stanowiskach o bardzo wysokiej zasobności o 30–40 kg P2O5 (K2O). W sytuacji, gdy plon uboczny przedplonu został usunięty z pola, dawki fosforu powinno się zwiększyć o 20%, a potasu o 60–80% w stosunku do danych podanych w tabeli 2. Nie wszystkim rolnikom z racji bardzo trudnych warunków pogodowych udało się wykonać nawożenie fosforowo-potasowe jesienią, dlatego trzeba je przeprowadzić wczesną wiosną, jak tylko można będzie wejść w pole. Także na glebach lżejszych z obawy przed wymywaniem nawożenie, przede wszystkim potasem, przeprowadza się wiosną.
Nawożenie azotem
Zalecane dawki azotu wynoszą:
- w uprawie pszenicy jarej 100–120 kg N/ha,
- w uprawie jęczmienia jarego pastewnego 80–120 kg N/ha,
- w uprawie jęczmienia browarnego maksymalnie do 40 kg N/ha,
- w uprawie owsa 40–120 kg N/ha,
- w uprawie pszenżyta jarego 80–100 kg N/ha (tab. 2).
Dawki te odnoszą się do średniej zawartości azotu mineralnego w glebie wczesną wiosną w warstwie 0–60 cm. Za taką wartość przyjmuje się 51–70 kg N/ha na glebie bardzo lekkiej, 61–80 kg N/ha na glebie lekkiej i 71–90 kg N/ha na glebie średniej i ciężkiej. Gdy zawartość azotu mineralnego jest inna, wówczas zalecane dawki azotu trzeba odpowiednio zwiększyć lub zmniejszyć. Tegorocznej wiosny należy oczekiwać raczej mniejszej zawartości azotu mineralnego ze względu na dużą ilość opadów, które mogły go wypłukać w głębsze warstwy gleby.
W uprawie zbóż jarych azot stosuje się najczęściej w dwóch dawkach: przedsiewnie (60% łącznej dawki) oraz pogłównie na początku fazy strzelania w źdźbło (40%). W sytuacji, gdy prowadzi się intensywną technologię produkcji i stosuje wysokie dawki azotu, wówczas wskazane jest zastosowanie tego składnika w trzech terminach: przedsiewnie, na początku strzelania w źdźbło i na początku kłoszenia.
