Ochrona fungicydowa zbóż w zabiegu T-1
Zabieg T-1, który wykonywany jest w zbożach po ruszeniu wegetacji, ma na celu zwalczanie zarówno chorób podstawy źdźbła, jak i występujące w tym czasie na liściach.
Zabieg T-1 wykonywany jest pod koniec fazy krzewienia (BBCH 29) do fazy 1. lub 2. kolanka (BBCH 31-32). Jego przeprowadzanie ma na celu zwalczanie chorób zaliczanych do kompleksu chorób podsuszkowych, m.in. łamliwości źdźbła oraz fuzaryjnej zgorzeli podstawy źdźbła i korzeni. Jest to działanie profilaktyczne, ponieważ późniejsze wykonanie zabiegów nie przyniesie oczekiwanych rezultatów, a uszkodzone źdźbła słabiej będą przewodzić wodę i składniki pokarmowe do wyższych partii zbóż. Choroby liści, które wczesną wiosną obserwowaliśmy na liściach pszenicy, to m.in. septorioza paskowana liści pszenicy, rdza brunatna, mączniak prawdziwy zbóż i traw. W jęczmieniu natomiast występuje plamistość siatkowa jęczmienia, rynchosporioza zbóż, a na odmianach podatnych mączniak prawdziwy zbóż i traw. Zarówno na życie, jak i pszenżycie widoczne są objawy występowania rynchosporiozy zbóż, rdzy brunatnej i dodatkowo na liściach pszenżyta – septorioza plew. Na niektórych plantacjach ozimin zauważalne są liście z objawami fuzariozy liści powodowanej przez Microdochium nivale – sprawcę pleśni śniegowej.
Dobór fungicydu
Z punktu widzenia doboru fungicydów do zabiegu wykonywanego w terminie T-1 ważne jest kompleksowe podejście do tematu, które ma na celu skuteczne ograniczenie sprawców chorób występujących na liściach. Aby przyniosło oczekiwany efekt, istotna jest znajomość chorób występujących na plantacji oraz charakterystyki uprawianych w gospodarstwie odmian. Mija się bowiem z celem stosowanie np. wieloskładnikowych fungicydów, które ograniczają choroby podstawy źdźbła oraz mączniaka prawdziwego zbóż i traw, podczas gdy wysiana kreacja ma wysoki stopień odporności na sprawcę mączniaka. Nabiera to szczególnego znaczenia w dobie galopujących cen do produkcji zbóż.
Fungicydy zbożowe w terminie T-1
W terminie T-1 do zwalczania łamliwości źdźbła zastosować można fungicydy zawierające takie s.cz. jak: boskalid, cyprodynil, protiokonazol, biksafen, prochloraz, difenokonazol, flukapyroksad, natomiast do zwalczania fuzaryjnej zgorzeli podstawy źdźbła i korzeni: biksafen, cyprodynil, protiokonazol, prochloraz, proquinazid, tebukonazol, trifloksystrobina. Spośród wymienionych powyżej s.cz. solo do stosowania w terminie T-1 w celu zwalczania chorób podstawy źdźbła zarejestrowane są s.cz.: boskalid, cyprodynil, prochloraz, proquinazid i protiokonazol. Wiele jest dostępnych gotowych mieszanin dwu- lub trójskładnikowych, jak np.: biksafen + protiokonazol, boskalid + krezoksym metylowy, difenokonazol + fluksapyroksad, prochloraz + tebukonazol, protiokonazol + spiroksamina lub trifloksystrobina, proquinazid + protiokonazol, biksafen + protiokonazol + fluopyram lub spiroksamina, biksafen + spiroksamina + trifloksystrobina, proquinazid + prochloraz + tebukonazol, proquinazid + protiokonazol + spiroksamina. Wymienione powyżej s.cz. należą do różnych grup chemicznych, takich jak: anilinopirymidyny, imidazole, triazole, strobiluryny, ketoaminy, chinazoliny. W wielu mieszaninach dwu- lub trójskładnikowych jedna z s.cz. należy do grupy chemicznej triazoli. Są one skuteczne zarówno w zwalczaniu chorób podstawy źdźbła, jak i chorób liści, których sprawców należy zwalczyć. Triazole te stanowią z reguły jeden z komponentów fungicydów, ze względu na występującą często w trakcie wykonywania zabiegów w terminie T-1 niższą temperaturę niż 12°C. Ich obecność w mieszaninie pozwala na utrzymanie skuteczności s.cz. o większych wymaganiach termicznych. W terminie T-1 można stosować również inne, niewymienione powyżej, s.cz., które zarejestrowane są do zwalczania grzybów występujących na blaszkach liściowych.
Niestety w związku z rozporządzeniem KE nie odnowiono zatwierdzenia dla s.cz. prochloraz, która jest często stosowana do zwalczania chorób podstawy źdźbła. Czas na zużycie zapasów s.cz. prochloraz upływa 1.10.2023 roku. Zarejestrowane są nowe fungicydy, w tym także do zwalczania chorób podstawy źdźbła. Wśród s.cz. zarejestrowano m.in. solo s.cz.: boskalid, natomiast dwuskładnikowych: protiokonazol + proquinazid, a trójskładnikowych: biksafen + spiroksamina + trifloksystrobina.
Tekst i zdjęcia: dr Joanna Horoszkiewicz-Janka, prof. dr hab. Marek Korbas, IOR-PIB Poznań