Jak podnieść wartość energetyczną kiszonki z kukurydzy?
Głównym problemem dzisiejszych stad wysokoprodukcyjnych jest zaspokojenie potrzeb energetycznych zwierzęcia. Ograniczone możliwości i chęci zjadania paszy przez krowy wymuszają na hodowcach dostarczanie surowców najwyższej jakości, o wysokiej koncentracji energii.
Kiszonka z kukurydzy jest najważniejszą paszą w żywieniu krów mlecznych. Charakteryzuje się wysoką zawartością energii, dobrą strawnością i jest chętnie pobierana przez zwierzęta. O jakości kiszonki decyduje zawartość suchej masy, poziom włókna czy udział skrobi. To właśnie ostatni parametr w głównej mierze odpowiada za jej energetyczność. Na wartość energetyczną wpływa szereg zmiennych. Na część z nich (warunki pogodowe w trakcie wegetacji) nie mamy wpływu, ale niektóre są zależne od rolnika. O jakość kiszonki powinniśmy zawalczyć już podczas wyboru odmiany oraz właściwą pielęgnacją roślin w trakcie ich wzrostu na polu.
Przyczyny słabej jakości kiszonki
Powodów uzyskania słabej kiszonki z kukurydzy może być wiele. Najczęstszymi są błędy wynikające z doboru odmian, ustalenia optymalnego terminu zbioru czy późniejszego zakonserwowania uzyskanej masy. Popełnione pomyłki znacząco rzutują na efekt uzyskanej kiszonki i są w pełni zależne od hodowcy. Równie często mamy problem z otrzymaniem wartościowej kiszonki z powodów od nas niezależnych – takich jak przede wszystkim przebieg pogody, w tym opadów deszczu. Zarówno niedobór, jak i nadmiar wody z opadów nie są korzystne i mogą być przyczyną uzyskania kiszonki o niskiej wartości energetycznej. W przypadku suszy w trakcie sezonu wegetacyjnego ilość pozyskanej paszy może być niewystarczająca.
Dobór odmiany
Rozpoczęcie walki o wartościową paszę należy zacząć już na etapie doboru odpowiedniej odmiany do siewu. Powinien być on dokładnie przeanalizowany i dopasowany do potrzeb oraz gruntów gospodarstwa. Wybierając odmiany kukurydzy do siewu, należy patrzeć nie tylko na parametry dotyczące wzrostu, odporności roślin na suche warunki czy dobrego ukolbienia, ale także na wartość skrobiową kiszonki i strawność masy organicznej – te cechy powinny przykuć naszą uwagę, jeśli chcemy uzyskać kiszonkę o wysokiej wartości energetycznej.
Wysokość cięcia
Energia kiszonki z kukurydzy bierze się przede wszystkim z ziarna. Jeśli nie ma kolb lub są one słabe, wówczas bardzo trudno uzyskać satysfakcjonującą kiszonkę. Dlatego plantację kukurydzy należy systematycznie lustrować i ocenić stosunek wielkości roślin do kolb. Jeśli widać, że zielonej masy będzie dużo więcej niż uziarnionych kolb, wówczas środkiem zaradczym dla poprawy wydajności energetycznej kiszonki będzie wyższe cięcie roślin. Dzięki takiemu działaniu poprawi się stosunek zielonej masy do ilości ziarniaków, a co za tym idzie także skrobi. Ponadto kosząc na polu wyżej, zostawiamy części roślin najmniej strawne i najmniej wartościowe oraz ograniczamy zanieczyszczenie kiszonki do minimum. Wadą takiego rozwiązania jest uzyskanie mniejszego plonu zbioru.
Melasa
Podwyższenia wartości kiszonki z kukurydzy można dokonać także przy pomocy melasy, która w swoim składzie zawiera przede wszystkim cukry, będące podstawowym źródłem energii. Jej dodatek do zakiszanego materiału może w pewnym stopniu podnieść wartość energetyczną kiszonki z kukurydzy. Zaleca się stosowanie 8-proc. roztworu melasy – tzn. 8 l melasy na 100 l wody – i polanie tą mieszaniną każdej warstwy kiszonki. Łatwiej jest jednak używać melasy podczas codziennego karmienia krów, dodając ją do wozu paszowego, gdzie wówczas, poza dodatkiem energetycznym, melasa stanowić będzie także rodzaj lepiszcza do paszy, poprawiając strukturę TMR-u, a także jego smakowitość.
Konserwanty
Rozwiązaniem, które także może pomóc, jest dodatek konserwantów do zakiszanej masy. Szczególnie pomocny może być dodatek preparatów mikrobiologicznych, które wspomagają proces zakiszania. Przede wszystkim istotny wpływ mają szczepy bakterii Lactobacillus,które poza redukcją strat kiszonki i przedłużaniem jej stabilności mają znaczący wpływ na strawność włókna. Szczepy tych bakterii produkują enzymy, które zwiększają strawność włókien kukurydzy poprzez przerywanie wiązań pomiędzy ligniną i celulozą, tworząc dostęp do wcześniej niedostępnych części włókna.
Tekst: Arkadiusz Trzciński
Zdjęcie: materiały prasowe Claas