Regulacja pokroju rzepaku ozimego
Zabieg regulacji pokroju rzepaku ozimego ma za zadanie tak ukształtować łan, aby rośliny były dobrze przygotowane do okresu spoczynku zimowego. Rzepak przed zimą powinien wykształcić grubą szyjkę korzeniową oraz krępą i zwartą rozetę.
Rośliny rzepaku powinny wejść w okres spoczynku zimowego odpowiednio rozwinięte, tzn. zbudować system korzeniowy na minimum 25 cm głębokości z licznymi korzeniami bocznymi, wytworzyć grubą szyjkę korzeniową (10 mm) i krępą rozetę z nisko osadzonymi 8-9 liśćmi. Uzyskanie takiego pokroju roślin pozwala na lepsze ich przezimowanie, ale od plantatora wymaga się odpowiedniej pielęgnacji: właściwego nawożenia, ochrony i regulacji łanu (tab. 1. i 2.).
Moment regulacji rzepaku
Gdy na plantacji rzepaku 80 proc. roślin wykształci 6-8 liści (BBCH 16-18), przypada właściwy moment na jesienny zabieg regulujący pokrój rzepaku (tab. 1.). Jeśli jednak plantacje w sezonie rozwijają się nierównomiernie, trudno spełnić ten warunek. W takim przypadku trzeba decydować się na przeprowadzenie zabiegu, gdy minimum 50 proc. roślin na plantacji jest w fazie 4-6 liści. Najczęściej oznacza to konieczność zastosowania (przynajmniej) dwukrotnie preparatu regulującego. Stosuje się najpierw 60 proc. dawki w pierwszym jesiennym zabiegu i 40 proc. w drugim. Przy czym każdorazowo ilość zabiegów i moment aplikacji powinny być dopasowane do stanu roślin, warunków glebowych, termicznych oraz możliwości produkcyjnych danej plantacji. Rzepaki siane w końcu terminów optymalnych i opóźnionych, odmiany półkarłowe, plantacje wyrównane nie muszą wymagać powtarzania zabiegu regulacji.
Ochrona i regulacja rzepaku
Preparatami działającymi typowo na pokrój roślin są te zawierające w składzie CCC, chlorek mepikwatu. Przy stosowaniu tych regulatorów wzrostu jednocześnie podaje się fungicydy przeciwko chorobom. Można aplikować mieszaniny zbiornikowe, jak i sięgać po gotowe mieszaniny fabryczne. Moment ochrony rzepaku ozimego przed chorobami (suchą zgnilizną kapustnych i czernią krzyżowych) przypada od fazy 4. liścia rzepaku (BBCH 14) i zbiega się w czasie z terminem regulacji. W tym czasie do ochrony roślin przed chorobami stosuje się preparaty triazolowe i wykorzystuje ich działanie regulacyjne (tab. 2.). Triazole ograniczają wzrost części nadziemnych rzepaku, doprowadzają do niższego osadzania pąka wierzchołkowego oraz zwiększenia systemu korzeniowego i średnicy szyjki korzeniowej. Dawkę preparatów triazolowych powinno się dobierać odpowiednio do fazy rozwojowej i obsady roślin. Przy mniejszym zagęszczeniu łanu stosuje się niższą, przy większym - wyższą z zalecanych dawek. Temperatura stosowania triazoli to minimum 10°C. W niższych spada szybkość reakcji chemicznych, które mają zahamować rozwój patogenów chorobotwórczych. Warto także przy okazji zabiegu ochrony i regulacji pamiętać o dokarmieniu rzepaku mikroelementami, szczególnie borem, molibdenem i manganem.
Regulacja rzepaku - gotowe rozwiązania fabryczne
Na plantacjach silniej rozwiniętych można zastosować np. preparat Caryx 240 SL. To gotowa mieszanina fabryczna bazująca na metkonazolu (triazole) oraz chlorku mepikwatu (piperydyny), który oddziałuje na wzrost rzepaku. Obok metkonazolu, na którym bazuje preparat Caramba 60 SL zarejestrowany w rzepaku, do dyspozycji są także inne triazole. Substancjami czynnymi z tej grupy stosowanymi do ochrony przed chorobami w rzepaku i wykazującymi działanie regulacyjne są: difenkonazol, paklobutrazol, protiokonazol, tebukonazol, przy czym najsilniej oddziałują na pokrój paklobutrazol i tebukonazol. Przykładowo preparat Tilmor 240 EC, który jest gotową mieszaniną s.cz. protiokonazolu i tebukonazolu, zadziała ochronnie i regulacyjnie w plantacjach o normalnym tempie wzrostu. Podobnie Toprex 375 SC, będący mieszaniną dwóch substancji czynnych: paklobutrazolu i difenokonazolu.
Tekst i zdjęcia: Katarzyna Szulc