Jak przygotować pole pod kukurydzę?

Kukurydza ma swoje wymagania klimatyczno-glebowe i żeby możliwie najlepiej się udała, pole pod jej uprawę należy odpowiednio przygotować. Udzielamy wskazówek, jak uprawiać stanowisko pod kukurydzę.

Kukurydza jest rośliną kochającą ciepło, wymagającą dużo światła, składników pokarmowych, a także wody. Wygrzana gleba do temperatury najlepiej 9-10°C jest konieczna dla osiągnięcia szybkich wschodów. Spośród innych zbóż kukurydza wyróżnia się obfitym systemem korzeniowym, którego główna masa znajduje się w promieniu 60 cm od rośliny i sięga do głębokości 60-70 cm. Korzenie tej rośliny rosną początkowo poziomo, by później zagłębiać się w dół. Te podstawowe informacje uwzględnijmy w przygotowaniu gleby do siewu.

Zadania do wykonania

Zanim jednak przystąpimy do uprawy roli, zadajmy sobie pytanie, co chcemy przez nią osiągnąć, żeby móc potem dobrać odpowiednie metody. W systemach tradycyjnych nadrzędnym celem jest zapewnienie jak najlepszych warunków do skiełkowania i wzrostu rośliny. Pamiętając o tym, jaką rośliną jest kukurydza, celem wykonywanych zabiegów będzie:

• przyspieszenie ogrzania roli;
• szybkie wschody dzięki styczności nasion z podsiąkiem kapilarnym gleby;
• obecność luźnej, wierzchniej warstwy gleby, przykrywającej nasiona; 
• zachowanie jak największej ilości wody w zasobach glebowych;
• dostarczenie i umieszczenie składników pokarmowych w strefie korzeniowej kukurydzy;
• nadanie/zachowanie struktury gleby umożliwiającej swobodny wzrost korzeni;
• zmniejszenie konkurencji ze strony chwastów.

Osiągnięcie jednocześnie wszystkich założonych celów jest trudne, co powoduje, że te wybrane stają się priorytetowe w zależności od panujących warunków glebowych, pogodowych czy technicznych. 

Oceń pole

W konwencjonalnym systemie uprawy orka powinna być wykonana jesienią. Dopuszcza się orkę wiosenną, ale tylko na stanowiskach lekkich/średnich, bez negatywnego wpływu na plon roślin. Gliniaste gleby natomiast nie powinny być wiosną uprawiane głęboko, ponieważ prowadzi to do silnego przesuszenia, tworzenia się brył i utrudnia wschody. Na stanowiskach ciężkich, jeśli nie było orki jesienią, lepszym rozwiązaniem niż orka jest zastosowanie ciężkiego kultywatora lub uprawa kukurydzy w technologii strip-till. 

To, jak starannie była wykonana orka i wymieszano resztki pożniwne przedplonu, będzie miało wpływ na wschody kukurydzy, szczególnie w monokulturze. Źle rozdrobniona słoma, wylęgnięte całe rośliny czy wlekąca się masa roślinna doprowadzająca do zapychania pługa powoduje, że tworzą się na polu punktowe i liniowe słomiane maty na głębokości kilku centymetrów. I tak jak w hodowli zwierząt używa się słomy do pochłaniania wody, tak i na polu powoduje ona obeschnięcie sąsiadującej gleby, odcina nasiona od podsiąkania i utrudnia wzrost korzeni. Popełnionych błędów nie da się jednak już naprawić.

Rodzaj uprawy przedsiewnej

Zakładając, że orka została wykonana przed zimą, to w praktyce wiosną rolnik stanie przed wyborem między płytką a głęboką uprawą przedsiewną, poprzedzoną włókowaniem/bronowaniem zapobiegającym parowaniu wody. Głęboka uprawa, np. przy użyciu ciężkich kultywatorów, spowoduje szybsze obsychanie gleby i dobre jej napowietrzenie. Taki układ sprzyja nie tylko wzrostowi korzeni, ale także rozwojowi mikroflory glebowej i mineralizacji materii (co ma swoje plusy i minusy). Równocześnie spowoduje jednak również przesuszenie i zniszczenie struktury gleby utworzonej po zimie. Z kolei płytka uprawa ograniczy powstawanie brył i nie popsuje struktury, ale przyczyni się do wolniejszego ogrzewania i obsychania. Gleba będzie zawierać więcej wody, ale będzie zimniejsza, co opóźni termin siewu.

Intensywność zabiegów uprawy

W warunkach Polski zakłada się, że ilość zabiegów wykonywanych na polu powinna być ograniczona ze względu na występowanie susz wiosennych. Wiosenne uprawki mogą powodować ubytek nawet 20 mm wody. Zabiegi uprawowe muszą być tak prowadzone, aby zapewnić ziarniakowi kukurydzy wystarczającą wilgotność do skiełkowania, pochodzącą z podsiąku glebowego. Uzależnienie wschodów od wystąpienia większych opadów wiąże się z całą pewnością ze spadkiem plonu. Ponadto intensywna uprawa roli prowadzi do rozpylenia gleby i powoduje erozję wietrzną i wodną. Na glebach ilastych może to prowadzić także do tworzenia się skorupy na powierzchni, utrudniającej wymianę gazową i wschody roślin. 

Intensywność zaplanowanej uprawy wiosennej wpływa na ograniczanie ilości chwastów. Minimalizowanie zabiegów może być zrekompensowane użyciem glifosatu, przydatnego w szczególności na stanowiskach z występującymi chwastami wieloletnimi. 

Nadrzędną zasadą jest wjazd w pole, gdy gleba jest wystarczająco sucha, poniżej 70% polowej pojemności. Ogranicza to powstawanie kolein, zagęszczanie podglebia i rozbijanie agregatów glebowych. Zbyt zwięzła gleba prowadzi natomiast do ograniczenia wzrostu korzeni i wymiany gazowej. Stosowanie kół bliźniaczych, szerokiego ogumienia, ograniczanie nakładania się przejazdów ogranicza także znacząco występowanie tego efektu.

Tekst: dr Stanisław Świtek, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Zdjęcia: Katarzyna Szulc