Oddajemy w Wasze ręce kolejną wersję interaktywnej mapy rolniczej – mapy prognozowania zagrożenia suchą zgnilizną (sezon 2020). Stworzyliśmy ją z myślą o rolnikach, producentach rzepaku oraz osobach związanych z branżą rolną. Sucha zgnilizna kapustnych jest jednym z najgroźniejszych zagrożeń hodowców w Polsce i na świecie. Nasza mapa umożliwia ona ocenę zagrożenia wystąpieniem tej choroby rzepaku, natomiast dostępna jest dla zarejestrowanych użytkowników e-pole.pl.

Jak korzystać z mapy?

Nasza mapa podzielona jest na 10 regionów, w których rozmieszczone są pułapki nadzorowane przez instytucje wymienione na dole wpisu. Każdy z regionów może być oznaczony jednym z trzech kolorów:

• Małe ryzyko wystąpienia suchej zgnilizny oznaczamy kolorem zielonym.
• Jeśli sytuacja się zmieni, zaczyna obowiązywać "podwyższone ryzyko wystąpienia suchej zgnilizny" oznaczone kolorem żółtym.
• Natomiast "wysokie ryzyko wystąpienia suchej zgnilizny" oznaczyliśmy kolorem czerwonym. W tym przypadku stężenie zarodników workowych sprawców suchej zgnilizny kapustnych w Państwa regionie jest na wysokim poziomie stwarzającym bardzo wysokie ryzyko infekcji rzepaku. W celu zahamowania rozwoju choroby w tkankach liściowych i zapobiegnięciu przedostania się patogena do łodyg rzepaku konieczne jest wykonanie zabiegu fungicydowego.

Mapę będziemy aktualizować systematycznie. Aby przejść do mapy wystarczy kliknąć link: Mapa prognozowania zagrożenia suchą zgnilizną

Choroby rzepaku – źródło danych

Powyższą mapę stworzyliśmy w oparciu o System Prognozowania Epidemii Chorób, czyli SPEC. Jest to pierwszy w Polsce system prognozowania zagrożenia rzepaku przez suchą zgniliznę kapustnych uruchomiony w 2004 roku. W ramach SPEC bada się stężenie zarodników workowych grzybów chorobotwórczych w powietrzu (Leptosphaeria maculans oraz Leptosphaeria biglobosa). Oba gatunki różnią się pod względem morfologicznym, ale i biochemicznym, genetycznym, a także cechują się różną chorobotwórczością. Głównym źródłem porażenia roślin rzepaku są ich zarodniki workowe i dlatego monitorowanie okresu ich powstawania jest ważnym elementem w podejmowaniu decyzji dotyczącej zwalczania choroby.

SPEC to obecnie największy system monitorowania suchej zgnilizny w Polsce, ale i na świecie.

Sucha zgnilizna kapustnych

Po wniknięciu do rośliny, grzyb kolonizuje tkanki liści i przerasta do łodygi. Od terminu porażenia i tempa wzrostu grzyba w tkankach rośliny zależy nasilenie objawów i szkodliwość choroby. Gatunek L. maculans jest bardziej szkodliwy, ponieważ porażeniu ulega podstawa łodygi, a to powoduje przerwanie wiązek przewodzących i zamieranie całej rośliny (co ma miejsce często już w stadium kwitnienia). Z kolei gatunek L. biglobosa wywołuje rozległe plamy na łodydze, ale porażenie tkanek jest powierzchniowe. Celem zabiegów fungicydowych jest nie tylko zahamowanie wzrostu patogena w tkankach liścia, ale i zapobieganie przedostaniu się grzyba do łodyg rzepaku.

Lokalizacja pułapek

1. Najwyżej na północy umieściliśmy region nadmorski, a pułapkę nadzoruje Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Rarwinie koło Kamienia Pomorskiego.
2. Pojezierze Pomorskie i region pomorsko-warmiński to kolejna lokalizacja. Natomiast pułapka sprawdzają eksperci w Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Radostowie koło Tczewa.
3. Na północnym wschodzie znajduje się region mazursko-białostocki, a w siedzibie Agro-Fundusz Mazury w Drogoszach koło Kętrzyna umieszczona jest pułapka.
4. Wielkopolska to kolejny region na naszej mapie. Natomiast pomiary przeprowadzają eksperci z Instytutu Genetyki Roślin PAN w Poznaniu.
5. Kujawy i Mazowsze stanowią region nr 5, a pomiary prowadzą specjaliści ze Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Głębokiem koło Kruszwicy. 
6. W okolicy Sudetów są aż 3 regiony. Region sudecki – województwo dolnośląskie obsługuje Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Tarnowie koło Ząbkowic Śląskich.
7. Region sudecki – województwo opolskie to rejon PPHiU „Arenda” z Charbielina koło Głuchołaz.
8. Kolejny region, to region lubusko-dolnośląski, a nad nim nadzór sprawuje Instytut Ochrony Roślin, Oddział Sośnicowice, zlokalizowany koło Gliwic.
9. Region krakowsko-sandomierski oraz region karpacki to nasz region nr 9, a nad nim pieczę trzyma Zakład Agrobiologii i Ochrony Środowiska UR w Rzeszowie (Krasne koło Rzeszowa).
10. Największy teren obejmuje region 10, czyli region lubelsko-zamojski, wraz z mazowiecko-podlaskim oraz łódzko-wieluńskim. Pomiary prowadzone są przez Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach.

Choroby rzepaku i inne...

Więcej wartościowych, ale i ciekawych informacji o systemie SPEC przeczytacie na tej stronie. Z kolei o chorobach grzybowych piszemy na naszym blogu więcej tutaj.