GPS – kiszonki z całych roślin zbożowych
Kiszonki zbożowe oraz zbożowo-strączkowe, tzw. GPS-y, w sytuacjach kryzysowych stanowią alternatywę dla produkcji kiszonek z całych roślin kukurydzy, przyczyniając się do poszerzenia bazy paszowej gospodarstwa. Warto przyjrzeć się im bliżej, zwłaszcza że wiosna to najbardziej odpowiednia pora roku, aby raz jeszcze przemyśleć i zaplanować preliminarz paszowy gospodarstwa.
Uprawa zbóż, szczególnie jęczmienia i owsa oraz ich mieszanek z peluszką lub wyką, poprawia strukturę i żyzność gleby, a niskie potrzeby nawozowe i zbędność stosowania herbicydów skłaniają do uznania ich za przyjazne dla środowiska naturalnego. W Polsce największym zainteresowaniem cieszą się kiszonki z jęczmienia i owsa. Wzrasta także popularność pszenżyta i żyta, ze względu na ich wysoką podatność na zakiszanie oraz niskie wymagania glebowe. Dodatkowo gatunki te cechuje stosunkowo wysoka zawartość białka, szczególnie w początkowych fazach rozwojowych roślin.
GPS - termin koszenia
Koszenie roślin zbożowych w fazie kłoszenia daje plon zielonej masy na poziomie ok. 17-19 t/ha. Wczesny zbiór zbóż w formie zielonki umożliwia dodatkowe uprawy polowe zwiększające rentowność produkcji rolnej. Przedłużenie okresu wegetacji roślin zbożowych z fazy kłoszenia do fazy mlecznej powoduje prawie dwukrotne zwiększenie wydajności suchej masy z ha. Dalsze opóźnianie terminu koszenia do fazy mleczno-woskowej dojrzałości ziarna wpływa nieznacznie na wzrost plonu suchej masy. Wraz z postępującą wegetacją roślin zmniejsza się w zielonkach zawartość białka, natomiast zwiększa się zawartość włókna i skrobi (tabela 1. i 2.).
Nadmierne opóźnienie terminu koszenia zbóż nie jest korzystne, ponieważ powoduje drewnienie roślin i obniża ich strawność. Tempo i stopień drewnienia roślin, jak również odkładania skrobi w ziarniakach, nie jest jednakowe dla wszystkich gatunków zbóż. Dlatego termin zbioru zielonki powinien być kompromisem pomiędzy wysoką strawnością składników pokarmowych a możliwie wysokim plonem suchej masy z ha. Najszybsze tempo drewnienia roślin występuje u żyta. U tego zboża występuje również największe zmniejszenie strawności składników pokarmowych pomiędzy fazą kłoszenia a fazą mleczną dojrzałości ziarna. Zielonki z żyta są dobrym materiałem kiszonkarskim i kiszonki z nich sporządza się łatwo, jednak w porównaniu z innymi gatunkami zbóż kiszonka z żyta jest mniej wartościową paszą dla przeżuwaczy.
Optymalnym terminem koszenia zielonek z żyta na cele kiszonkarskie jest faza kłoszenia, a zielonek z pszenżyta faza mleczna dojrzałości ziarna. Przedłużenie wegetacji roślin do fazy mleczno-woskowej można uznać za pożądane przy sporządzaniu kiszonek z całych roślin owsa i jęczmienia.
Kiszonki ze zbóż - dodatki kiszonkarskie
Zielonki zbożowe charakteryzują się wysoką zawartością cukrów rozpuszczalnych w wodzie oraz niską pojemnością buforową, przez co łatwo ulegają zakiszeniu. Pomimo...
