Odchwaszczanie wiosenne a temperatura powietrza

Efektywność zabiegu herbicydowego wykonanego przez plantatora w okresie wiosennym jest uzależniona od wielu czynników zewnętrznych. Jednak jednym z najważniejszych jest… temperatura powietrza!

Skuteczność działania substancji czynnych (s.cz.) herbicydów uzależniona jest od wielu czynników. Na niektóre plantator ma wpływ, np. dobór odpowiedniej s.cz. do występującego zachwaszczenia czy dokładności wykonania zabiegu. Czynnikami niezależnymi od plantatora są np. warunki pogodowe, tj. opad deszczu zaraz po zabiegu czy nieodpowiednia temperatura powietrza – przymrozek. W artykule tym zajmiemy się jednym z najistotniejszych czynników, a mianowicie wpływem temperatury powietrza na skuteczność działania wykonanego zabiegu herbicydowego.

Zakres temperatur herbicydów

Zdecydowana większość s.cz. herbicydów stosowanych w okresie wiosennym wykazuje zadowalającą skuteczność działania w tzw. temperaturze optymalnej, która zawiera się w przedziale 10-20°C. Ponadto możemy się jeszcze spotkać z określeniem temperatury minimalnej i maksymalnej. Niestety wciąż jest brak wyczerpujących informacji na ten temat dla większości etykiet poszczególnych herbicydów. Nadal rzadkością jest podanie przez producenta danego preparatu zakresu temperatur, w jakich należy go stosować, aby uzyskać zadowalający efekt chwastobójczy. W sprzedaży można spotkać herbicydy, które działają skutecznie już w zakresie temperatur 5-15°C, inne wymagają temperatur 15-25°C, a niektóre mogą być stosowane nawet w temperaturze 28°C (tab.).

Temperatura minimalna 

Jak sama nazwa wskazuje, określa nam temperaturę (rzadziej zakres temperatur), w jakiej dana s.cz. herbicydu może być stosowana (w której wykazuje już efekt chwastobójczy. Jest to bardzo istotna informacja, gdyż poniżej tego poziomu s.cz. herbicydu wchłania się i przemieszcza znacznie wolniej i może zadziałać z dużym opóźnieniem lub najczęściej jej działanie jest mocno ograniczone. Chwasty mają wtedy do dyspozycji znacznie więcej czasu, aby doprowadzić s.cz. do rozpadu na metabolity mniej aktywne, co skutkuje obniżeniem skuteczności działania wykonanego zabiegu herbicydowego. Warto pamiętać, że jeżeli temperatura powietrza podczas wykonywanego zabiegu jest na granicy minimalnej lub jest nieco niższa niż wymagana dla danej s.cz., to należy zastosować wyższą zalecaną przez producenta dawkę, szczególnie w sytuacji, kiedy na plantacji występują chwasty zimujące bądź wieloletnie. W tym przypadku najważniejsze są trzy pierwsze doby od wykonania zabiegu. Ewentualne późniejsze spadki temperatur nie mają już tak znaczącego wpływu na skuteczność chwastobójczą zastosowanego preparatu.

Temperatura optymalna

Jest to taka temperatura, w której zastosowana s.cz. herbicydu działa najskuteczniej na funkcje życiowe chwastów, prowadząc do ich zamierania. W końcowym etapie dochodzi do ich całkowitego wyeliminowania z łanu rośliny uprawnej. Niestety warunki bardzo rzadko są optymalne, szczególnie jeżeli dotyczy to okresu wczesnowiosennego (marzec) lub późnowiosennego (maj). Najczęściej mamy wtedy do czynienia z wystąpieniem tzw. okienka temperaturowego, które trwa zazwyczaj kilka dni. Jest to czas, w którym występują warunki temperaturowe na pograniczu minimum i optimum danej s.cz. herbicydu, które z powodzeniem możemy wykorzystać do przeprowadzenia skutecznego zabiegu opryskiwania.

Temperatura maksymalna

Jest to temperatura graniczna, w której możemy jeszcze wykonać skuteczny zabieg herbicydowy, nie narażając niejako przy okazji rośliny uprawnej na uszkodzenia. Za taką graniczną temperaturę dla s.cz. herbicydów przyjmuje się 25°C, chociaż zdarzają się wyjątki, np. fenoksaprop-P etylu, który może być stosowany w temperaturze do 28°C. Maksimum temperaturowe nie wzięło się znikąd, wynika bowiem z przebiegu procesów fizjologicznych zachodzących roślinie. Tempo procesów biochemicznych zdecydowanej większości chwastów osiąga swój najwyższy poziom w zakresie temperatur 12-25°C.

Każda s.cz. charakteryzuje się podczas oprysku określoną reakcją na temperaturę (najczęściej powyżej 25°C), po przekroczeniu której następują dwa zdarzenia: pozytywne – polegające na bardzo szybkim i skutecznym ograniczeniu chwastów oraz negatywne – skutkujące zahamowaniem wzrostu czy(i) powstawaniem miejscowych poparzeń oraz uszkodzeń, tj. chlorozy i nekrozy, które łącznie mogą w skrajnych przypadkach doprowadzić do zniszczenia rośliny uprawnej. Ponadto przy wysokiej temperaturze, małej wilgotności i dużym nasłonecznieniu może dojść do bardzo szybkiego odparowania wody, przez co s.cz. herbicydu ulega błyskawicznej krystalizacji na powierzchni liścia. Prowadzi to do bardzo ograniczonego wchłaniania, co ostatecznie powoduje bardzo istotne obniżenie skuteczności działania takiego herbicydu. A tego każdy plantator chciałby za wszelką cenę uniknąć.

Działanie niezależnie od temperatury

Czy zatem istnieje możliwość uniezależnienia się od wpływu temperatury na skuteczność działania zabiegów herbicydowych? Odpowiedź brzmi: tak! Po pierwsze można sięgnąć po środki wspomagające, np. adiuwanty lub(i) biostymulatory o działaniu osłonowym. Po drugie zastosować mieszaniny zbiornikowe s.cz. herbicydów o różnych mechanizmach działania. Po trzecie najważniejsza jest wiedza na temat samej temperatury powietrza, w jakiej można zastosować dany preparat. 

Pamiętajmy, że zamiast czekać na optymalne warunki pogodowe, zdecydowanie lepiej i szybciej jest wybrać s.cz., która jest skuteczna przy panującej w trakcie zabiegu temperaturze powietrza!

Zakres temperatur w jakich można stosować wybrane s.cz. herbicydów 

w okresie wiosennym

Tekst: dr inż. Tomasz R. Sekutowski, IUNG – PIB Puławy

Zdjęcia: Katarzyna Szulc