Jedną z nowości jaką wprowadzamy na e-pole w 2018 roku jest cykl wpisów „encyklopedia upraw”. Zależy nam, aby z czasem stworzyć miejsce, w którym będziecie mogli przeczytać wszystkie najważniejsze informacje pod kątem danej uprawy. Mowa o kwestiach teoretycznych, ale i praktycznych, jak uprawa, nawożenie czy ochrona. Zaczynamy od gryki.
Ciekawostki
Gryka, nie jest rośliną zbyt popularną wśród producentów. Co innego wśród konsumentów zdrowej żywności. To roślina, którą uprawiano już przed 4000 laty. Aktualnie największe uprawy tego zboża znajdują się w rejonach podkaukaskich, Chinach oraz Brazylii. Do Polski ziarno gryki dotarło wraz z najazdem Tatarów i osiedleniem się ich na terenach wschodnich. W naszym kraju najbardziej rozpowszechniona jest w rejonie południowo – wschodnim.
Systematyka
Trzeba zacząć od tego, że gryka, to rodzaj roślin, do którego należy kilkanaście różnych gatunków. A ta, o której mowa w kontekście rolniczym, to gryka zwyczajna, czyli Fagopyrum esculentum Moench lub Fagopyrum sagittatum Gilib (w Azji jest gryka japońska). Gryka to występująca głównie w klimacie umiarkowanym roślina jednoroczna z rodziny rdestowatych. Zaliczana jest do zbóż rzekomych. Wyrasta na wysokość ok. 60 – 80 cm.
Łodyga jest prosta, naga, w górze rozgałęziona. Często zdarza się, że jest zabarwiona na czerwono. Liście są długoogonkowe (dolne) w kształcie strzałkowym lub sercowatym. Ułożone są skrętolegle. Kwiaty wonne, białe lub różowe zebrane w wierzchołki wyrastające z kątów liści. Owocem jest trójgraniasty, ciemnobrunatny orzeszek o długości 5–6 mm z ostrymi żeberkami i gładkimi krawędziami.
Wartości odżywcze
Główne składniki odżywcze: (porcja 40 g)
Wartość energetyczna - 560 kJ
Białko - 4 g
Tłuszcze - 1g
Węglowodany - 29 g
Błonnik pokarmowy - 4,5 g
Cholesterol - 0
Potas - 130 mg
Sód - 15 mg
Żelazo - 1,3 mg
Magnez - 34 mg
Tiamina - 0,1 mg
Ekwiwalent niacyny - 2 mg
Jak widać powyżej, gryka jest dobrym źródłem białka, tiaminy, niacyny, żelaza i magnezu, a także błonnika pokarmowego. Zawiera znaczne ilości lecytyny i sporo witaminy E. Nie ma w niej natomiast glutenu, co ucieszy osoby będące na diecie bezglutenowej.
Stwierdzono u niej właściwości rozgrzewające. Korzystnie wpływa również na proces powstawania krwinek. Przez wielu specjalistów zalecana jest chorym cierpiącym na nadciśnienie, krwawienie dziąseł, żylaki, hemoroidy i egzemy. Co więcej, zapobiega cukrzycy, zwiększa zdolność do wydajniejszego wykorzystania glukozy i nie powoduje alergii.
Podobnie jak w przypadku zbóż wartości odżywcze gryki zmniejszają się w miarę dokładniejszego mielenia i dalszego przetwarzania.
Zastosowanie
Gryka ma szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym. Któż nie zna kaszy gryczanej. Oprócz kaszy robi się z niej także mąkę. Natomiast z kwitnących roślin można pozyskać rutynę. Słoma wykorzystywana jest z kolei jako pasza dla bydła. Warto zaznaczyć, że to bardzo wartościowa roślina miododajna. Kwitnąca gryka jest doskonałym pożytkiem dla pszczół. Badania prowadzone przez Oddział Pszczelnictwa Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa z Oddziałem w Puławach wykazały, że z 1 ha pola kwitnącej gryki można uzyskać przy sprzyjającej pogodzie od 140 do 220 kg miodu!
Więcej o gryce w części drugiej ("Gryka cz. 2 – encyklopedia upraw").