Na jakość wyrobu lub usługi wpływa wiele wzajemnie ze sobą powiązanych działań, takich jak: projektowanie, wytwarzanie wyrobu (lub wykonanie usługi), serwis, konserwacja itp. Jakość ciągników, maszyn czy narzędzi rolniczych może być wyrażona przez wiele kryteriów. Na przykład precyzyjna praca zespołów i elementów roboczych, funkcjonalność, niezawodność, ale także spełnienie wymagań związanych z bezpieczeństwem użytkowania i obsługi sprzętu rolniczego. Dobrze wykonany wyrób zmniejsza bowiem prawdopodobieństwo wypadku podczas jego eksploatacji.

Należy zatem wybierać produkty, które są oznaczone znakiem CE. Umieszczenie tego znaku jest deklaracją producenta, że oznakowany produkt spełnia wymagania dyrektyw Nowego Podejścia Unii Europejskiej, w tym wymagań związanych z bezpieczeństwem użytkowania, ochroną zdrowia i ochroną środowiska.

Bezpieczeństwo podczas oprysku

Opryskiwacze są maszynami szczególnymi. Służą do rozprowadzania środków ochrony roślin, które są niebezpieczne zarówno dla obsługi, jak i środowiska. Osoby obsługujące opryskiwacze są narażone podwójnie: bezpośrednio podczas wykonywania zabiegów i pośrednio – pracując w zanieczyszczonym środowisku. Dlatego też użytkownicy opryskiwaczy powinni zachować wszelkie środki ostrożności, aby zminimalizować ryzyko zatrucia i skażenia środowiska.

Jednym z ważniejszych problemów, jakie występują w trakcie wykonywania zabiegów ochrony roślin (drzew i innych plantacji), jest pozostałość cieczy roboczej w zbiorniku, przewodach, pompie itp. Resztek cieczy nie wolno wylewać do wód otwartych, biologicznych oczyszczalni ścieków, rowów, na podwórko, drogę polną itp. Na miejscu, gdzie spuszczono środki chemiczne, nic nie wyrośnie przez kilka lat, a składniki środka czynnego za pomocą wody deszczowej rozprzestrzeniają się na dalsze obszary, do wody gruntowej, studni i innych źródeł wody. Małą ilość pozostawionej cieczy w zbiorniku należy wypryskać na polu poddawanemu zabiegowi lub innym z tą samą uprawą. W celu zmniejszenia ryzyka zniszczenia plantacji należy do zbiornika wlać czystą wodę, aby zmniejszyć stężenie roztworu.

Dużą ilość pozostałej w zbiorniku cieczy roboczej, niewykorzystaną w trakcie oprysku, należy zlać do szczelnego naczynia i przekazać do terenowego punktu utylizacji środków chemicznych.

Ze środkami ochrony roślin mogą pracować wyłącznie dorośli mężczyźni. Nie wolno zatrudniać kobiet i młodocianych (poniżej 18 lat). Osoby cierpiące na jakiekolwiek schorzenia powinny zasięgnąć opinii lekarza, czy mogą pracować ze środkami chemicznymi.

Dbając o środowisko naturalne, pamiętajmy również o własnym zdrowiu. Podczas wykonywania jakichkolwiek prac z chemicznymi środkami ochrony roślin i nawozami sztucznymi konieczne jest używanie odzieży ochronnej, najlepiej wykonanej z gumy (buty, rękawice, płaszcz, czapka). Wskazane jest również noszenie maski lub półmaski, co niestety w polskich warunkach jest niezmierną rzadkością. Do pracy ze środkami ochrony roślin nie należy przystępować na czczo, a w czasie wykonywania zabiegów lub obsługi opryskiwacza nie wolno jeść, pić i palić. Pod żadnym pozorem nie wolno pić napojów zawierających alkohol: przed, podczas i po zakończeniu pracy. Po zakończeniu pracy należy wziąć kąpiel i uprać ubranie lub umyć bądź oczyścić środki ochrony osobistej.

Gdzie szukać wiedzy? 

Przed przystąpieniem do wykonywania oprysków należy zapoznać się z instrukcją obsługi opryskiwacza, opisem na opakowaniach środków ochrony roślin oraz Kodeksem dobrej praktyki rolniczej i przestrzegać zawartych tam wymagań i przepisów.

Ponadto rolnicy są zobowiązani przestrzegać wymagań i zasad zawartych w ustawie z dnia 8.03.2013 o środkach ochrony roślin (Dz.U. 2013, poz. 455), które dotyczą ich stosowania, prowadzenia integrowanej produkcji roślinnej i okresowego badania technicznego sprzętu przeznaczonego do stosowania tych środków.

Bezpieczna odzież

Odzież robocza powinna być obcisła, zapięta, bez zwisających części. Ubranie robocze powinno być wygodne i przylegające do ciała, aby uniknąć niebezpieczeństwa pochwycenia przez ruchome części pracującej maszyny. Na rynku są dostępne kombinezony ochronne, rękawice różnego rodzaju (zabezpieczające przed działaniem substancji chemicznych lub przed urazami mechanicznymi) oraz obuwie robocze. Ponadto należy zastosować środki ochrony osobistej: półmaski filtrujące jednorazowe lub wielokrotnego użytku, gogle, okulary ochronne, osłony twarzowo-czołowe, ochronniki słuchu lub stopery (zatyczki do uszu), kask, hełm lub zestaw nagłowny. Oczywiście zastosowanie konkretnego rozwiązania zależy od rodzaju wykonywanej pracy.

• Rękawice nie są zalecane przy pracy pilarkami tarczowymi, strugarkami, szlifierkami, ponieważ istnieje groźba ich pochwycenia przez wirujące części.
• Środki ochrony osobistej: osłony twarzy, maski, ochronniki słuchu, okulary, kaski, rękawice, fartuchy powinny być dostosowane do rodzaju zagrożeń.
• Do prac z użyciem młotka, przecinaka, szlifierki, pilarki (krajzegi) należy założyć okulary ochronne.

Nawożenie pod kontrolą

Podczas nawożenia gleby środkami pylistymi należy korzystać z pyłoszczelnej odzieży ochronnej i półmaski przeciwpyłowej. Z chemicznymi środkami ochrony roślin należy pracować w specjalnej odzieży (kombinezon odporny na działanie substancji chemicznych, obuwie ochronne wykonane z gumy, winylu lub neoprenu – nogawki kombinezonu ochronnego powinny być założone na buty) i w rękawicach ochronnych (np. nitrylowych) oraz ochronach osobistych (półmaska ochronna z filtrem, okulary ochronne, nakrycie głowy). W razie wystąpienia u osoby posługującej się preparatem objawów wskazujących na możliwość zatrucia należy niezwłocznie udać się do lekarza. Podczas wizyty koniecznie trzeba pokazać lekarzowi etykietę produktu, gdyż zawiera ona informacje potrzebne do prawidłowego leczenia. Czas udzielenia pomocy ma zasadnicze znaczenie w leczeniu zatrucia.

Trzeba również pamiętać, że częste i wieloletnie obsługiwanie preparatów chemicznych może być przyczyną chorób nowotworowych. Konieczne jest zatem zachowanie szczególnej ostrożności i środków ochronnych podczas obsługi opryskiwaczy z wykorzystaniem tych preparatów.

Zalecenia dotyczące rodzaju odzieży roboczej lub ochronnej bądź środków ochrony osobistej są podane w instrukcjach obsługi sprzętu rolniczego lub na opakowaniach preparatów (środki ochrony roślin i inne chemikalia).