Zabieg w terminie T-3, czyli ochrona kłosa

Patogeny chorobotwórcze nie odpuszczają zbożom przez cały okres wegetacji roślin, dlatego trudno uzyskać zadowalający jakościowo plon bez ochrony kłosa. Zabieg w terminie T3 jest ostatnim w sezonie, wieńczącym ochronę zbóż.

Celem zabiegu wykonywanego w terminie T-3, tzw. „na kłos”, jest ograniczenie występowania na kłosach zbóż przede wszystkim fuzariozy, rdzy żółtej, septoriozy plew, mączniaka prawdziwego zbóż i traw, brunatnej plamistości liści. O nasileniu występowania chorób decydują często warunki pogodowe panujące w danym sezonie wegetacyjnym. W lata wilgotne i przekropne w czasie kłoszenia choroby na plantacjach z odmianami o niższej odporności mogą nawet wystąpić epidemicznie. Dlatego ważne jest regularne przeprowadzanie lustracji polowych, aby wykonać zabieg przy użyciu fungicydów, zanim choroby spowodują straty o znaczeniu ekonomicznym.

Fuzarioza kłosa

Jednym z głównych problemów w okresie kłoszenia jest fuzarioza kłosa, która może doprowadzić do znaczących strat zarówno w ilości, jak i jakości plonu. Jej sprawcy – grzyby rodzaju Fusarium – mogą porażać zboża przez cały sezon wegetacyjny, powodując wiele różnych chorób – od zgorzeli siewek, przez fuzaryjną zgorzel podstawy źdźbła i korzeni, fuzariozę liści, aż po fuzariozę kłosów. Zmiany chorobowe na kłosie widoczne są w postaci białych przebarwień części lub całego kłosa i osadki kłosowej, a przy wysokiej wilgotności porażone kłosy pokrywają się białym lub różowym nalotem. Na skutek porażenia kłosów ziarno jest drobniejsze, zniekształcone, pomarszczone i przebarwione na kolor jasnopomarańczowy. Fuzarioza powoduje zmniejszenie zawartości skrobi w ziarnie i pogarsza wartość wypiekową mąki. Mikotoksyny produkowane przez grzyby rodzaju Fusarium mają również negatywny wpływ na jakość zebranego plonu. Ich obecność w ziarnie jest szkodliwa dla zdrowia ludzi i zwierząt, a dopuszczalne poziomy zawartości regulowane są przepisami prawa. Zboża są najbardziej podatne na porażenie przez sprawców fuzariozy kłosów w fazie kwitnienia. Dlatego jest to dobry moment do przeprowadzenia zabiegu przy użyciu fungicydu. Wykazano, że zabieg wykonany 2-3 dni przed infekcją grzybów, a najpóźniej do 3 dni po infekcji, jest najbardziej skuteczny w zwalczaniu sprawców tej choroby. Zabieg T-3 może być wykonywany w dość długim czasie – od fazy kłoszenia (BBCH 51-59), przez pełnię kwitnienia (BBCH 65), a czasami nawet do fazy dojrzałości wodnej (BBCH 73) lub dojrzałości mlecznej ziarna (BBCH 75). Termin jego wykonania zależy od zastosowanego fungicydu, a wszystkie potrzebne informacje dotyczące terminu zawarte są w instrukcji stosowania środka. Istotne przy wykonywaniu zabiegów na kłos jest zwrócenie uwagi na karencję fungicydu.

Rdza żółta zbóż i traw

W ostatnich latach na wielu plantacjach dochodzi do porażenia kłosów przez grzyb Puccinia striiformis – sprawcę rdzy żółtej zbóż i traw. Wystąpienie tej choroby na kłosie oznacza, że nie ograniczono jej rozwoju na liściach, wykonując zabiegi w terminie T-2. W sytuacji zaobserwowania objawów porażenia na kłosie należy bezwzględnie i szybko reagować, wykonując ochronę chemiczną przy użyciu zarejestrowanego w tym celu fungicydu. Każde opóźnienie wykonania zabiegu pociąga za sobą straty w uzyskanej ilości ziarna i pogorszenie jego jakości. 

Producenci rolni w okresie kłoszenia się zbóż dysponują szerokim wachlarzem środków ochrony roślin przeznaczonych do zwalczania grzybów chorobotwórczych. Przykładowe substancje czynne stosowane w terminie T-3 to: tebukonazol, protiokonazol, epoksykonazol i metkonazol z grupy triazoli, prochloraz z grupy imidazoli, azoksystrobina z grupy chemicznej strobiluryn, izopirazam lub fluksapyroksad, biksafen, pentiopyrad z grypy karboksyamidów oraz spiroksamina z grupy ketoamin. Wymienione substancje czynne mogą wchodzić pojedynczo w skład fungicydów lub budować fungicydy składające się z 2-3 s.cz. należących do różnych grup chemicznych. 

Ochrona w terminie T-3 jest dopełnieniem wcześniej wykonanych zabiegów fungicydowych na plantacjach zbóż. Zabieg ten warto przeprowadzić zwłaszcza wtedy, gdy warunki pogodowe sprzyjają rozwojowi chorób kłosa. Stosując środki ochrony roślin każdorazowo, należy pamiętać o przestrzeganiu progów ekonomicznej szkodliwości.

Tekst i zdjęcia: dr inż. Jakub Danielewicz, prof. dr hab. Marek Korbas, IOR – PIB w Poznaniu 

Dowiedz się więcej o fungicydowej ochronie zbóż, również w terminie T3, z Queen.