Zaraza i alternarioza ziemniaka
Zaraza i alternarioza ziemniaka należą do najgroźniejszych chorób w plantacjach ziemniaka. Choroby pojawiające się w sezonie wegetacyjnym powodują niszczenie powierzchni asymilacyjnej roślin, doprowadzając do obniżenia wielkości i jakości plonu bulw potomnych.
Ziemniaki ze względu na wegetatywny sposób rozmnażania są podatne na porażanie licznymi chorobami pochodzenia biotycznego (grzybowe, bakteryjne, wirusowe) oraz abiotycznego (susza, nadmiar opadów, zbyt niska lub wysoka temperatura). Spośród nich zaraza ziemniaka oraz alternarioza zyskały miano najgroźniejszych chorób części nadziemnej roślin oraz są uważane w Polsce i na całym świecie za choroby o znaczeniu gospodarczym. Znaczenie ekonomiczne wynika z różnych czynników (tab.).
Czynniki wpływające na znaczenie gospodarcze alternariozy i zarazy ziemniaka
Wyszczególnienie | Alternarioza | Zaraza ziemniaka |
Straty plonu i koszty ochrony | 20-50 proc., w Polsce do 30 proc., w skrajnych przypadkach do 73 proc. Nakłady na ochronę do 44 mln $ | 30 do 60 proc., w Polsce do 50 proc., na plantacjach niechronionych do 100 proc. Koszt ochrony 6,7 mld USD |
Źródła materiału infekcyjnego | Grzybnia, chlamidospory, zarodniki konidialne, które przezimowały na porażonych resztkach roślinnych w glebie. Bulwy porażone w mniejszym stopniu | Oospory, strzępki plechy zimujące na porażonych resztkach roślin i bulwach. Porażone bulwy, samosiewy, sterty odpadowe, oospory, sąsiednie uprawy |
Sposób rozprzestrzeniania i zasięg | Z wiatrem i kroplami deszczu na duże odległości. W godzinach porannych do południa, kiedy występuje zwiększona wilgotność w postaci rosy | Z wiatrem i kroplami deszczu na odległość 70-80 km od miejsca infekcji
|
Potencjał infekcyjny | 7-9 cykli A. solani, 13 cykli A. alternata | Jest w stanie zniszczyć dziennie 10 proc. powierzchni asymilacyjnej, wystarczy 1 roślina, na której zarodnikuje sprawca, aby doszło do zakażenia ziemniaków na plantacji o powierzchni 100 ha. Wystarczy jedna zakażona bulwa na 1 km2, aby doszło do rozwoju choroby. Z jednego sporangium może w sprzyjających warunkach powstać 6 do 16 zoospor, z których każda może stanowić źródło infekcji. W sprzyjających do rozwoju choroby warunkach cykl infekcji może trwać 3 dni, a sporulacja (wytwarzanie przetrwalników) może się rozpocząć już w ciągu 1-2 dni od... |