Termin siewu zbóż jarych

Zboża jare powinno się siać możliwie wcześnie. O terminie siewu decyduje temperatura gleby na głębokości siewu oraz możliwość wjazdu w pole. Opóźnienie siewu skraca okres wegetacji roślin, oddziałując negatywnie na plon i jego jakość.

Zboża jare to rośliny siewów wiosennych, które cechuje większa wrażliwość na wiosenno-letnie niedobory wody niż ich formy ozime. Na początku swojego rozwoju nie są w stanie przetrwać nawet krótkotrwałych posuch – aby było to możliwe, najpierw muszą zbudować odpowiednio silny system korzeniowy oraz część nadziemną. Szczególnie negatywnie reagują na suszę w czasie ich intensywnego, szybkiego wzrostu. Mają niższy potencjał plonowania w porównaniu do zbóż ozimych, ponieważ ich okres wegetacji jest krótszy (mają mniej czasu na nagromadzenie składników i ich remobilizację do ziarna). W uprawie zbóż jarych niezmiernie ważne są: staranna agrotechnika, tzn. właściwe nawożenie przedsiewne i w trakcie wegetacji, prawidłowe przygotowanie stanowiska umożliwiające szybkie i łatwe skiełkowanie oraz możliwie wczesny siew. Zboża jare powinno się siać w miarę wcześnie, ponieważ opóźnienie terminu siewu skraca okres wegetacji roślin, oddziałuje na plon i jego jakość. O terminie siewu decyduje temperatura, przy czym pod uwagę bierze się temperaturę gleby na polu, na głębokości wysiewu ziarna. Siew jest możliwy, gdy termometr wskazuje 2°C i nie należy obawiać się ewentualnych krótkotrwałych przymrozków. Nawet jeśli te wystąpią, to wcześniej ogrzana gleba nie przemarznie (w ciągu 1-3 nocy) do głębokości umieszczonych w niej ziaren. Odsłonięta gleba w czasie, gdy jest nastawiona na wpływ promieni słonecznych, szybko się nagrzewa. Ponadto słońce oddziałuje na nią dłużej, ponieważ dzień się przedłuża. Zboża jare kiełkują już w temperaturze 2-3°C, ale proces jest jeszcze w takich warunkach powolny. Kiełkowanie przyspieszy, gdy gleba ogrzeje się do 5-6°C. Krzewieniu sprzyja temperatura 6-12°C, a strzelaniu w źdźbło 12-16°C – w tej fazie rośliny są szczególnie wrażliwe na niedobory wody i wysoką temperaturę dobową, przekraczającą ok. 14-15°C. Temperatura powyżej tego zakresu ujemnie oddziałuje na wielkość plonów. Wyznaczając termin siewu, uwzględnia się aktualne warunki pogodowe oraz prognozy synoptyków. W razie konieczności dopuszczalne jest opóźnienie terminu siewu, ok. 5-10 dni. 

Termin siewu owsa 

W pierwszej kolejności wysiewa się owies, który ma największe wymagania wodne spośród zbóż jarych. Ziarno owsa ma dość grubą okrywę nasienną, dlatego zwłaszcza w przypadku tego gatunku znaczenie mają opady przed siewem. Charakterystyczne dla owsa są kompleksy owsiano-pastewny górski oraz zbożowo górski. Zaleca się go uprawiać na glebach kompleksów żytnich. Przy czym na żytnim bardzo dobrym, odkwaszonym lepiej siać jęczmień. Na glebach klasy I-III i stanowiskach z wysokim udziałem zbóż uprawia się go jako roślinę fitosanitarną. Owies jest mało wrażliwy na niedobory wapnia i tym samym na odczyn gleby (w granicach pH 4,5-7,2). Jednocześnie wykazuje tolerancję na nadmiar jonów glinu w zakwaszonym stanowisku oraz manganu. Choć lubi wczesny siew, to nadmierny pośpiech nie jest wskazany, ponieważ roślina ta nie znosi silnych mrozów. Jest natomiast tolerancyjna na przymrozki wiosenne. 

Zalecany termin siewu owsa na terenie kraju:

• południowy zachód i zachód: 15-25 marca,
• centrum i południe: 20-30 marca,
• wschód i północ: 25 marca – 5 kwietnia,
• północny wschód i rejony górskie: 1-10 kwietnia.

Termin siewu pszenicy jarej

Pszenica jara ma największe wymagania glebowe spośród zbóż jarych. Udaje się na kompleksie pszennym bardzo dobrym i dobrym (klasa I-IIIb) oraz żytnim bardzo dobrym (klasa IIIa i IIIb) – tu jednak może plonować różnie. Zadowalające plony uzyska się, jeśli gleby będą regularnie wapnowane. Może być uprawiana na kompleksie pszennym górskim, zbożowym górskim oraz zbożowo-pastewnym mocnym. Krzewi się słabiej niż forma ozima, dlatego norma wysiewu pszenicy jarej jest większa. 

Zalecany termin siewu pszenicy jarej na terenie kraju:

• południowy zachód i zachód (śląsko-wielkopolski): 15-25 marca,
• centrum, do rejonów podgórskich: 20-30 marca,
• wschód i północ: 25 marca – 5 kwietnia,
• północny wschód i rejony górskie: 1-10 kwietnia.

Termin siewu pszenżyta jarego

Pszenżyto jare dobrze udaje się na glebach kompleksu żytniego bardzo dobrego i dobrego. W porównaniu do pszenicy jarej oraz jęczmienia jarego ma nieco mniejsze wymagania glebowe. Toleruje gleby słabsze i zakwaszone. Jednak uprawę zaleca się przy pH 5-7 gleby. Krzewi się słabiej niż forma ozima, dlatego jego norma wysiewu jest większa. Terminu siewu nie należy odkładać w czasie, wzrastająca temperatura gleby (powyżej 10°C) będzie się bowiem przyczyniać do stwarzania warunków dla rozwoju chorób podstawy źdźbła.

Zalecany termin siewu pszenżyta jarego na terenie kraju:

• południowy zachód i zachód: 15-25 marca,
• centrum i południe: 20-30 marca,
• wschód i północ: 25 marca – 5 kwietnia,
• północny wschód i rejony górskie: 1-10 kwietnia.

Termin siewu jęczmienia jarego

Jęczmień jary przeznaczony na cele browarne sieje się możliwie jak najszybciej, gdy wierzchnia warstwa gleby przekroczy 3-4°C. Opóźnienie terminu siewu jęczmienia jarego browarnego wpływa niekorzystnie na zawartość białka w ziarnie, która może przekroczyć zalecaną normę. Gatunek ten krzewi się bardzo dobrze i przy bardzo wczesnym siewie normy wysiewu można obniżyć. Możliwy jest siew w kwietniu, ale z tego terminu jęczmień jary może być wykorzystany już tylko na cele pastewne. Siejąc zboże w terminie późniejszym, trzeba wybierać odmiany, które cechują się dobrym krzewieniem w krótkim okresie wegetacyjnym.

Zalecany termin siewu jęczmienia jarego na terenie kraju:

• południowy zachód i zachód (śląsko-wielkopolski): 15-25 marca,
• centrum, do rejonów podgórskich: 20-30 marca,
• wschód i północ: 25 marca – 5 kwietnia,
• północny wschód i rejony górskie: 1-10 kwietnia.

Tekst i zdjęcia: Katarzyna Szulc