W ramach cyklu artykułów poświęconych pszenicy ozimej kilka słów poświęcam zabiegowi wysiewu. Jest bowiem kilka kwestii, o których nie można zapominać.

Stosowanie zbyt dużych norm wysiewu jest jeszcze zbyt często spotykanym błędem podczas siewu pszenicy. Więc ile pszenicy trzeba wysiewać? Mówiąc najprościej, tyle, ile zaleca hodowca danej odmiany, bo on zna ją najlepiej. Obsada roślin po wschodach wynosi zazwyczaj od 250 do 300 szt./m² (2,5−3 mln szt./ha). Norma wysiewu podana w kg/ha zależy od wielkości ziarna (masy 1000 ziaren) oraz zdolności kiełkowania. Zakładając, że oczekiwana obsada roślin po wschodach ma wynieść 300 szt./m², masa 1000 ziaren 55 g, a zdolność kiełkowania 95%, to trzeba wysiać 174 kg/ha (300 x 55/95).

Taka ilość wysiewu/obsada roślin jest wystarczająca do osiągnięcia plonów pszenicy powyżej 10 t/ha.

Wynika to z naturalnej zdolności pszenicy ozimej do krzewienia. Nam zależy głównie na wytwarzaniu tylko źdźbeł, które będą zakończone dorodnymi kłosami. Stopień krzewienia jest różny dla odmian i hodowca uwzględnia go w swoich zaleceniach. Nadmierna/rutynowa ilość wysiewu danej odmiany, nie uwzględniająca krzewienia się roślin pszenicy, prowadzi do negatywnych skutków widocznych wiosną i wczesnym latem. Zbyt gęsta pszenica (krzewienie wiosną zachodzi nawet przy dużej obsadzie roślin) wytwarza dużą liczbę źdźbeł na 1 m², z części których nie wykształcą się kłosy lub powstaną małe kłosy. Te źdźbła, zwane nieproduktywnymi, pobierają dostarczone składniki pokarmowe (N,P,K oraz mikroelementy), ograniczają dostęp światła słonecznego do źdźbeł z kłosami, stwarzają warunki do nadmiernego występowania trudnych do zwalczenia chorób grzybowych. W konsekwencji tak prowadzona plantacja pszenicy, może plonować niżej niż plantacja o optymalnej obsadzie roślin i w konsekwencji kłosów na jednostce powierzchni.

Plantację pszenicy o optymalnej obsadzie roślin i o poprawnie uregulowanym wiosną krzewieniu produkcyjnym (prawie wszystkie wykształcone źdźbła wytworzą dorodne kłosy) można łatwo rozpoznać. Praktycznie wszystkie kłosy są na tym samym “poziomie” w łanie – brak łanu piętrowego.

Skąd więc “weźmie” się plon 10 t/ha jeśli jesienią wysiejemy “zaledwie” 250-300 kiełkujących ziaren na 1 ha?

Przeprowadźmy proste, przykładowe wyliczenie dla plantacji prowadzonej w technologii 10+:

• obsada 300 roślin na 1 m².
• każda roślina wykształci  średnio 3 źdźbła zakończone kłosem (będzie ograniczone krzewienie nieprodukcyjne)
• na  kłosie wykształci się średnio 60 ziaren ( np. 20 kłosków po 3 ziarna w każdym kłosku)
• ziarno będzie dorodne. Masa tysiąca ziaren 50 g.

Z 1 m² zbierzemy średnio 54 000 ziaren (300 roślin x 3 kłosy x 60 ziaren w kłosie), które będą ważyć 1.08 kg [54 000 ziaren/50 (masa w g 1000 ziaren)]. Plon z 1 ha będzie  wynosił 10,08 t/ha.

Światowy rekord plonowania pszenicy ozimej wynoszący 16,5 t/ha (po przeliczeniu na 15 % wilgotności) i osiągnął w 2015 roku w Wielkiej Brytanii rolnik, który wysiał 14 września 2014 roku, 250 szt/m2 kiełkujących ziaren pszenicy ozimej!

Niezmiernie ważne jest, w miarę możliwości, dotrzymanie optymalnego dla danego rejonu terminu siewu. Zarówno zbyt wczesny, jak i zbyt późny są niekorzystne. O ile z tym pierwszym rzadko można się spotkać w praktyce, o tyle drugi jest dość powszechny. Sytuacja jest zrozumiała, gdy przedplonem jest późno zbierana kukurydza lub buraki cukrowe. Trudno natomiast zrozumieć rolników, którzy zebrali przedplon z pola wcześniej i mimo, że warunki wilgotnościowe gleby pozwalały na jej przygotowanie, niepotrzebnie zwlekali z siewem. Obniżka plonu spowodowana opóźnieniem siewu jest szczególnie dotkliwa, gdy okres wegetacji jesiennej jest krótki. Niekorzystny wpływ opóźnienia siewu można częściowo ograniczyć poprzez zwiększenie o 10−15% ilości wysiewu.

Zdjęcie główne: Horsch