Szarek komośnik (Bothynoderes punctiventris) od dawna pojawiał się na plantacjach buraków w Polsce, ale dopiero w ostatnich latach pod wpływem zmian klimatu jego szkodliwość znacznie wzrosła. Jego żerowanie na roślinach w fazie liścieni i pierwszych liści prowadzi do znacznego zmniejszenia obsady i często do konieczności przesiewu, a w skrajnych przypadkach – nawet do zniszczenia całej plantacji.
Opis
Szarek komośnik to chrząszcz z rodziny ryjkowcowatych, długości około 15 cm, o ciemnym ciele pokrytym gęstymi, szarymi lub brunatnymi włoskami i czarnymi paskami na pokrywach. U starszych osobników rysunek na pokrywach skrzydeł jest mniej wyraźny, przez co trudno jest wypatrzyć chrząszcze na powierzchni gleby.
Fot. 1. U starszych chrząszczy rysunek na pokrywach skrzydeł jest mało wyraźny, przez co trudno jest wypatrzyć szkodnika na powierzchni gleby
Larwy są białe, beznogie, z wyraźnie wyodrębnioną brunatną głową.
Fot. 2. Larwa szarka komośnika żyje w glebie, w obrębie systemu korzeniowego buraków, żywiąc się wierzchnimi tkankami
korzenia głównego lub ogryzając boczne
Ich ciało ma długość do 14 mm.
Biologia
Zimują chrząszcze w glebie na buraczyskach lub pobliskich nieużytkach. Stają się aktywne, gdy średnia dobowa temperatura powietrza osiąga 8°C, a temperatura gleby w słoneczne dni co najmniej 10°C. Wiosną dorosłe osobniki gromadzą się na plantacjach buraków, choć nie gardzą także chwastami, np. komosą (stąd nazwa gatunkowa), łobodą czy szarłatem szorstkim. Samice składają jaja do gleby w pobliżu roślin buraka, gdy ten jest w fazie 6–8 liści. Larwy rozwijają się odżywiając się tkanką korzeni. Na przełomie lipca i sierpnia ma miejsce przepoczwarczenie, a jesienią chrząszcze poszukują kryjówek na zimowanie.
Zasięg
Szarek preferuje głównie suche i ciepłe rejony. W 2018 r. doniesienia o jego masowym pojawieniu się dobiegały z południowo-wschodnich rejonów Polski, gdzie uszkodził ponad
2 tys. ha zasiewów buraka cukrowego. W ubiegłym roku został stwierdzony w województwach wielkopolskim i zachodnio-pomorskim. Można zatem z dużym prawdopodobieństwem stwierdzić, że obecnie szkodnik rozprzestrzenił się niemal na terenie całego kraju.
Chrząszcze przemieszczają się zwykle po powierzchni gleby, choć mogą także odbywać loty na niewielkie odległości, szczególnie w...
