Odczyn gleby wyrażany jest przez stosunek stężenia jonów wodorowych H+do jonów wodorotlenkowych OH- w roztworze glebowym i wskazuje na kwasowość lub zasadowość gleby.
W praktyce zazwyczaj stosuje się skalę pH. pH definiuje się jako ujemny logarytm ze stężenia jonów wodorowych, a pomiar pH najczęściej dokonywany jest w wodzie lub w roztworze chlorku potasu. W Polsce przyjęto, że gleby o pH mierzonym w KCl niższym niż 4,5 określa się jako gleby bardzo kwaśne, gleby o pH 4,6-5,5 - jako gleby kwaśne, zaś o pH 5,6 - 6,5 - jako lekko kwaśne, natomiast gleby o pH 6,6 – 7,2 mają odczyn obojętny, a powyżej 7,2 – odczyn zasadowy.
Odczyn zajmuje drugie miejsce po wodzie w kształtowaniu plonu, a niektórzy uważają, że jest równie ważny jak woda. Ponadto jest on podstawowym i najłatwiej mierzalnym wskaźnikiem jakości gleby, a wartości pH poniżej 4,5 mogą świadczyć o degradacji gleby spowodowanej zakwaszeniem.
W Polsce ponad 40% stanowią gleby o odczynie kwaśnym i bardzo kwaśnym, a udział gleb koniecznie wymagających wapnowania wynosi około 20%. Obserwowane od kilkunastu lat i postępujące zakwaszenie gleb użytków rolnych w naszym kraju jest przede wszystkim spowodowane drastycznym obniżeniem zużycia wapna nawozowego - z 182,8 w 1990 roku i 90 kg CaO ·ha-1 przed akcesją Polski do UE do 36,8 kg CaO ·ha-1 w 2011 roku i tylko 19,7 kg czystego CaO na ha użytków rolnych w 2015 roku. W 2015 roku zróżnicowanie poziomu wapnowania gleb w poszczególnych województwach wahało się od 10 kg na 1 ha UR w dobrej kulturze w województwie małopolskim, do 95 kg w województwie opolskim. Ponadto zakwaszenie związane jest z z uwalaniem...
