Przytulia czepna – wiosenne zwalczanie w zbożach

Przytulia czepna może zachwaszczać wiele upraw rolniczych, na przykład okopowe, rzepak, kukurydzę, ale najbardziej szkodliwa jest dla zbóż ozimych, w szczególności dla pszenicy ozimej. Dlatego skuteczne wyeliminowanie jej z łanu zbóż ozimych powinno być dla plantatora zawsze priorytetem.

W naszym kraju przytulia czepna zaliczana jest do jednych z najgroźniejszych gatunków chwastów dwuliściennych zachwaszczających zboża. Występuje na terenie całego kraju, preferuje gleby gliniaste czy  ilaste, zasobne w azot (jest gatunkiem wybitnie azotolubnym), dobrze uwilgotnione, o odczynie obojętnym do zasadowego. Może pojawiać się również w innych siedliskach, na glebach lżejszych, mniej zasobnych w składniki pokarmowe, ale intensywnie nawożonych azotem mineralnym.

Uciążliwy chwast

Charakterystycznym dla przytulii czepnej elementem jest jej zdolność do wspinania się po rosnących obok roślinach uprawnych, np. pszenicy ozimej, i przyczynianie się w ten sposób do jej wylegania. Wykorzystuje do tego celu sztywne, haczykowate włoski, które pokrywają zarówno jej łodygę, jak i liście. Łodyga bez względu na długość wykształca kilkanaście okółków, z których wyrastają długie, lancetowate liście. Przytulia czepna posiada bardzo wysoki współczynnik rozmnażania się i jest bardzo silnie ekspansywna. Próg ekonomicznej szkodliwości dla tego gatunku w zbożach wynosi 0,5-2 szt./m².

Wschody przytulii czepnej pojawiają się zarówno jesienią (formy ozime), jak i wiosną (formy jare). Bardzo często zdarza się tak, że na tym samym polu występują zarówno formy ozime, które nie zostały zniszczone jesienią, jak i formy jare, które dopiero kiełkują. Masowe pojawienie się tego chwastu na polu stwarza problemy podczas zbioru kombajnowego zbóż, co przekłada się później na obniżenie plonowania, które może być niższe o 50 proc., a w skrajnych przypadkach nawet o 70 proc.

Skutecznie ograniczyć przytulię

Najczęściej w okresie wiosennym na plantacji zbóż ozimych obserwujemy występowanie przytulii czepnej w różnych fazach rozwojowych. Ponadto w optymalnych warunkach mogą egzystować obok siebie zarówno formy ozime, będące już w zaawansowanej fazie, jak i formy jare, dopiero co kiełkujące lub będące np. w fazie 1-3 okółków. W związku z tym bardzo istotną sprawą jest możliwość zastosowania s.cz. herbicydów w szerokim przedziale czasowym. Najlepszym rozwiązaniem byłaby możliwość zastosowania s.cz. herbicydów od momentu ruszenia wegetacji wiosennej aż do np. 2. kolanka (BBCH 32) czy fazy w pełni wykształconego liścia flagowego (BBCH 39), a czasami nawet do fazy nabrzmiewania pochwy liściowej liścia flagowego (BBCH 45).

Herbicydy na przytulię czepną

Podajemy przykłady pojedynczych oraz gotowych mieszanin dwóch lub trzech s.cz. herbicydów, które można wykorzystać w okresie wiosennym na plantacjach zbóż ozimych: 

• fluroksypyr – np. Starane 333 EC w dawce 0,54 l/ha, Tomigan Antra 250 EC, Tomigan S 250 EC w dawce 0,8 l/ha. Wymienione środki skutecznie ograniczają przytulię czepną, w każdej fazie jej rozwoju. Mogą być stosowane w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym, jęczmieniu ozimym i życie, do fazy 2. kolanka (BBCH 32);
• amidosulfuron – np. Faraon 75 WG, Grodyl 75 WG w dawce 40 g/ha. Środki te bardzo dobrze zwalczają przytulię czepną, niezależnie od fazy rozwojowej, w jakiej się znajduje. Herbicydy polecane są do stosowania w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym, jęczmieniu ozimym i życie, do fazy 2. kolanka (BBCH 32);
• 2,4-D + florasulam – np. Diablo 306 SL, Mustang 306 SE w dawce 0,6 l/ha. Skutecznie zwalczają przytulię czepną, która nie przekroczyła 20 cm wysokości. Można je stosować w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym, jęczmieniu ozimym i życie, do fazy 2. kolanka (BBCH 32);
• aminopyralid + florasulam – np. Dragon NT 450 WG w dawce 33,0 g/ha. Zwalcza skutecznie przytulię czepną do wysokości 20 cm. Jest wykorzystywany do ochrony plantacji pszenicy ozimej, pszenżyta ozimego i żyta, których faza rozwojowa nie przekroczyła 2. kolanka (BBCH 32);
• pinoksaden + piroksulam – np. Avoxa 50 EC w dawce 1,35-1,8 l/ha. Środek skutecznie ogranicza przytulię czepną, będącą w fazie do 9 okółków. Jest polecany do ochrony plantacji pszenicy ozimej, pszenżyta ozimego i żyta, do fazy 2. kolanka (BBCH 32);
• pinoksaden + florasulam – np. Axial Komplett, Axial One 50 EC w dawce 1,0-1,3 l/ha. Preparaty zwalczają przytulię czepną, do fazy 9 okółków. Mogą być stosowane w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym, jęczmieniu ozimym i życie, do fazy 2. kolanka (BBCH 32);
• halauksyfen metylu – Arylex™ + florasulam – np. Quelex w dawce 50,0 g/ha. Środek może służyć do zwalczania przytulii czepnej, która osiągnęła wysokość około 25 cm. Można go stosować w pszenicy ozimej, jęczmieniu ozimym, pszenżycie ozimym i życie, do fazy 2. kolanka (BBCH 32);
• karfentrazon etylowy + mekoprop-P – np. Platform 61,5 SG w dawce 1,0 kg/ha. Preparat skutecznie zwalcza przytulię czepną w zaawansowanych fazach rozwojowych do wysokości 35 cm. Herbicyd ten może być stosowany w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym i jęczmieniu ozimym do fazy 2. kolanka (BBCH 32). Środek Platform 61,5 SG może spowodować przemijające uszkodzenia zbóż bez wpływu na dalszą wegetację i plon;
• 2,4-D 2-EHE + aminopyralid + florasulam – np. Kantor Forte 195 SE, Mustang Forte 195 SE w dawce 1,0 l/ha. Zwalczają przytulię czepną do fazy 7-9 okółków, jednak nie większą niż 20 cm. Można je stosować w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym i życie, do fazy 2. kolanka (BBCH 32);
• mezosulfuron metylowy + tienkarbazon metylu + jodosulfuron metylosodowy – np. Atlantis Star w dawce 0,2-0,333 kg/ha. Najskuteczniej zwalcza przytulię czepną, do fazy 7-9 okółków. Może być stosowany w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym i życie, do fazy 2. kolanka (BBCH 32);
• florasulam + halauksyfen metylu – Arylex™ + piroksysulam – np. Rexade w dawce 40-50 g/ha. Ogranicza występowanie przytulii czepnej, która nie przekroczyła 20 cm wysokości. Stosuje się go w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym i życie, do fazy 2. kolanka (BBCH 32);
• fluroksypyr + florasulam – np. Flurostar Super SE, Tomigan Forte 102,5 SE w dawce 1,5 l/ha. Preparaty skutecznie niszczą zaawansowaną w rozwoju przytulię, jednak nie wyższą niż 20 cm. Herbicydy te można stosować w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym i jęczmieniu ozimym do fazy w pełni wykształconego liścia flagowego (BBCH 39);
• tifensulfuron metylowy + tribenuron metylowy – np. Hadden 550 WG, Nautius WG, Pygmee 550 WG w dawce 80-100 g/ha, Rubin SX 50 SG w dawce 120-150 g/ha. Herbicydy te zwalczają przytulię czepną, do fazy 5-7 okółków. Mogą być stosowane w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym i życie do fazy w pełni wykształconego liścia flagowego (BBCH 37-39);
• fluroksypyr meptylu + chlopyralid + MCPA – np. Kinvara w dawce 2,0-3,0 l/ha. Skutecznie ogranicza przytulię czepną, do fazy 7-9 okółków. Może być stosowany w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym, życie oraz w owsie ozimym, do fazy w pełni wykształconego liścia flagowego (BBCH 39);
• florasulam + tribenuron metylowy – np. Saracen Max 80 WG w dawce 25,0 g/ha. Najskuteczniej zwalcza przytulię czepną, do fazy 7-9 okółków. Może być stosowany w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym, życie, do fazy w pełni wykształconego liścia flagowego (BBCH 39);
• tritosulfuron + florasulam – np. Biathlon 4 D w dawce 0,07 kg/ha. Najskuteczniej zwalcza przytulię czepną, do fazy 7-9 okółków. Może być stosowany w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym, jęczmieniu ozimym i życie, do fazy w pełni wykształconego liścia flagowego (BBCH 39);
• halauksyfen metylu – Arylex™ – np. GF 2573 w dawce 0,8 l/ha. Preparat ogranicza występowanie przytulii czepnej, która osiągnęła maksymalnie 80 cm wysokości. Herbicyd zalecany jest do stosowania w pszenicy ozimej, pszenicy twardej ozimej, pszenicy orkiszowej ozimej, jęczmieniu ozimym, życie ozimym, do końcowej fazy nabrzmiewania pochwy liściowej liścia flagowego (BBCH 45);
• halauksyfen metylu – Arylex™ + fluroksypyr meptylu – np. Pixxaro w dawce 0,375 l/ha. Może służyć do zwalczania przytulii czepnej, która osiągnęła wysokość nie większą niż 40 cm. Można go stosować w pszenicy ozimej, pszenicy twardej ozimej, pszenicy orkiszowej ozimej, jęczmieniu ozimym, pszenżycie ozimym i życie, do końcowej fazy nabrzmiewania pochwy liściowej liścia flagowego (BBCH 45);
• florasulam + halauksyfen metylu – Arylex™ – np. Mattera, Renitar, Zypar w dawce 1,0 l/ha. Herbicydy ograniczają przytulię czepną, która osiągnęła maksymalnie 90 cm wysokości. Zalecane są do stosowania w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym, życie ozimym, do końcowej fazy nabrzmiewania pochwy liściowej liścia flagowego (BBCH 45), jednak nie później niż do 30 czerwca każdego roku, w którym stosowane są te preparaty.

Tekst: dr inż. Tomasz R. Sekutowski IUNG – PIB w Puławach, Zakład Herbologii i Technik Uprawy Roli we Wrocławiu

Zdjęcia: Katarzyna Szulc