Odchwaszczanie zbóż ozimych od 3. liścia
Jedną z niekwestionowanych zalet stosowania „późniejszych” zabiegów herbicydowych jest możliwość precyzyjniejszego dobrania substancji czynnej do składu gatunkowego chwastów występujących na plantacjach zbóż ozimych.
Jeżeli na plantacji występuje duża liczba gatunków zimujących, tj. miotła zbożowa, wyczyniec polny, chaber bławatek, maruna bezwonna, mak polny, przytulia czepna, tasznik pospolity, tobołki polne, bodziszek drobny czy stulicha psia, i nie są one w zaawansowanych fazach rozwojowych, to skuteczny zabieg można wykonać od fazy 3. liścia rośliny uprawnej. Można go przeprowadzić aż do końca wegetacji jesiennej, przy użyciu odpowiednich substancji czynnych (s.cz.) herbicydów.
Temperatury dla herbicydów
Bardzo istotną rzeczą, o której należy pamiętać, jest informacja, dotycząca możliwości stosowania s.cz. herbicydów w różnych zakresach temperaturowych powietrza. Czyli w jakiej temperaturze dany herbicyd osiąga swoją maksymalną skuteczność działania i przy okazji nie powoduje uszkodzeń rośliny uprawnej. Zazwyczaj w etykiecie zawarta jest informacja dotycząca zakresu optymalnej temperatury, w której dana s.cz. herbicydu wykazuje maksymalną skuteczność działania w odniesieniu do konkretnych gatunków chwastów. Większość s.cz. herbicydów działa najskuteczniej w przedziale temperaturowym 10-15°C. Jednak wystąpienie takich temperatur, np. pod koniec października czy w listopadzie, jest niezwykle rzadkie, dlatego plantatorzy są zainteresowani raczej s.cz. herbicydów, które można stosować w granicach 0-6°C lub 6-10°C.
Dawki herbicydu a temperatura
W przypadku minimalnej zalecanej temperatury s.cz. herbicydy należy stosować w maksymalnych zalecanych dawkach, a w przypadku wystąpienia maksymalnej zalecanej temperatury powinno się zredukować dawkę do minimalnej zalecanej. Ponadto dla s.cz. wymagających wyższych minimalnych temperatur należy pamiętać o tym, że po ich aplikacji minimalna zalecana temperatura musi się utrzymywać przez okres co najmniej kolejnych 24 godzin. Pamiętajmy również i o tym, że w niższej temperaturze wszystkie czynności fizjologiczne roślin (zarówno uprawnych, jak i chwastów) zachodzą wolniej. Ponadto niska temperatura może wpływać na skuteczność chwastobójczą s.cz. herbicydów. Jest to szczególnie istotna informacja dla plantatora, albowiem dotyczy bezpośrednio zimujących gatunków chwastów, gdyż zaaplikowane s.cz. herbicydów wnikają i przemieszczają się w nich zdecydowanie wolniej, przez co w początkowym okresie efekt chwastobójczy w najlepszym wypadku może być słabiej zauważalny lub mocno ograniczony i przesunięty w czasie. Dlatego w takim przypadku zaleca się stosować najwyższe dozwolone etykietą dawki herbicydów.
Jakie wybrać substancje czynne?
- Halauksyfen metylu – Arylex + florasulam (np. Quelex). Niewątpliwą zaletą herbicydu Quelex jest zadowalające działanie w różnych warunkach pogodowych. Działa skutecznie w bardzo szerokim zakresie temperatur (2-25°C) oraz w zmiennych warunkach wilgotności powietrza. Ponadto może być stosowany na jesieni w fazie 11-29 BBCH zbóż ozimych. Opady deszczu występujące 30 minut po zabiegu nie obniżają jego skuteczności działania. Efektywnie zwalcza jedynie gatunki dwuliścienne, tj. chaber bławatek, bodziszek drobny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, przetacznik bluszczykowy i perski, przytulia czepna czy samosiewy rzepaku. O Quelexie przeczytacie również tutaj.
- Chlorotoluron (np. DicuRex Flo 500 SC, Lentipur Flo 500 SC, Toluron 700 SC). Herbicydy na bazie chlorotoluronu mogą być stosowane w niskich temperaturach powietrza, zawierających się w przedziale 0-6°C. Chlorotoluron można aplikować na jesieni od fazy 13 BBCH zbóż ozimych aż do momentu wystąpienia przymrozków, dlatego nadaje się do zabiegów opryskiwania nawet bardzo późną jesienią. W przypadku dużych wahań temperatury pomiędzy dniem i nocą, chlorotoluron może spowodować okresowe żółknięcie liści zbóż, które po pewnym czasie ustępuje. Skutecznie eliminuje takie gatunki jednoliścienne jak: miotła zbożowa i wyczyniec polny oraz niektóre gatunki dwuliścienne, np. chaber bławatek, gwiazdnica pospolita, jasnota różowa, rumian polny, tasznik pospolity, tobołki polne.
- Diflufenikan (np. Adiunkt 500 SC, Delfin 500 SC, Diflotex 500 SC, Saper 500 SC, Sempra 500 SC) może być stosowany jesienią (w temperaturze powyżej 6°C) od fazy 11(13)-29 BBCH zbóż ozimych. W sprzyjających warunkach działanie doglebowe diflufenikanu może trwać przez ponad 8 tygodni od momentu zastosowania. Wilgotna gleba i opady deszczu w pierwszych tygodniach po zastosowaniu są bardzo istotne dla skutecznego działania. Zakres zwalczanych chwastów obejmuje takie gatunki jak: fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota różowa, przetaczniki (bluszczykowy i perski) oraz tasznik pospolity.
- Jodosulfuron metylosodowy (np. Huzar 05 WG) może być stosowany w okresie jesieni (najlepiej w temperaturze powyżej 6°C, aż do wystąpienia przymrozków) od fazy 13 do 29 BBCH zbóż ozimych. Substancja ta wnika do rośliny w ciągu 2 godzin od momentu zastosowania. Opady deszczu po tym okresie nie wpływają negatywnie na działanie chwastobójcze. Jest to substancja wykazująca się bardzo szerokim spektrum działania. Skutecznie eliminuje zarówno gatunki jednoliścienne, jak i dwuliścienne. Przykłady: miotła zbożowa, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, jasnoty (purpurowa i różowa), krzywoszyj polny, mak polny, maruna bezwonna, niezapominajka polna, przetacznik polny, przytulia czepna, rdest powojowy, rumian polny, samosiewy rzepaku, stulicha psia, rzodkiewnik pospolity, tasznik pospolity, tobołki polne.
- Beflubutamid (np. BeFlex 500 SC) może być stosowany w bardzo szerokim zakresie temperaturowym (0-25°C), jednak jego optymalny zakres to 5-10°C. Zalecany jest do aplikacji w fazie 10-25 BBCH pszenicy ozimej i jęczmienia ozimego. Beflubutamid przeznaczony jest do zwalczania miotły zbożowej oraz niektórych gatunków dwuliściennych, tj. gwiazdnica pospolita, fiołek polny, jasnota purpurowa, przetacznik perski, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity.
Mieszaniny substancji herbicydów
- Chlorotoluron + diflufenikan (np. Legato Pro 425 SC, Sheriff 600 SC, Snajper 600 SC) najlepiej stosować w temperaturze powyżej 6°C, ze względu na diflufenikan. Mieszaninę tych dwóch substancji zaleca się aplikować w zbożach ozimych w fazie 13 BBCH aż do końca wegetacji jesiennej, co w sprzyjających warunkach wilgotnościowo-termicznych może wydłużyć okres aplikacji aż do połowy grudnia. Substancje te skutecznie eliminują takie gatunki jak: miotła zbożowa, bodziszek drobny, dymnica pospolita, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, maruna bezwonna, przetacznik perski, przytulia czepna, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, tobołki polne. Zaletą tej mieszaniny jest obecność diflufenikanu, który wydłuża okres działania nawet do 8 tygodni po aplikacji, dzięki czemu niszczone są również chwasty później wschodzące.
- Diflufenikan + flufenacet (np. Expert 600 SC, Komandos 560 SC, Kompleks 560 SC, Reksio 600 SC) potrzebują temperatury powyżej 6°C i można je aplikować w zbożach ozimych już w fazie 10 BBCH aż do końca wegetacji jesiennej. Mieszanka tych dwóch s.cz. – diflufenikanu i flufenacetu – pozostaje aktywna w glebie przez nawet 8 tygodni po zabiegu, co powoduje utrzymanie wysokiej skuteczności chwastobójczej, również w późniejszym okresie (warunek to brak przymrozków). Wysokiej skuteczności tych substancji sprzyja optymalna wilgotność gleby. Najlepszy efekt chwastobójczy uzyskuje się, stosując te s.cz. we wczesnych fazach rozwojowych chwastów. Mieszanina skutecznie ogranicza: miotłę zbożową oraz niektóre chwasty dwuliścienne, tj. chabra bławatka, dymnicę pospolitą, fiołka polnego, gwiazdnicę pospolitą, mak polny, marunę bezwonną, niezapominajkę polną, przetacznik bluszczykowy, perski i trójlistkowy, rdest powojowy, rzodkiew świrzepę, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, tobołki polne, wykę kosmatą.
- Flufenacet + pikolinafen (np. Pontos) – te dwie s.cz. można aplikować w zakresie temperatur: 0-25°C, jednak ze względu na obecność flufenacetu najlepszy rezultat chwastobójczy osiąga się, stosując je w temperaturze 8-15°C. Mieszaninę można dozować przedwschodowo i powschodowo w okresie jesieni w zbożach ozimych. Powschodowo w fazie 11-29 BBCH, w maksymalnej zalecanej dawce, mieszanina ta zwalcza takie gatunki chwastów jak: miotła zbożowa, wyczyniec polny, fiołek polny, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, mak polny, maruna bezwonna, przetacznik perski, rumianek pospolity, przytulia, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity.
- Pendimetalina + pikolinafen (np. Picona). Mieszaninę tych dwóch substancji najlepiej stosować w temperaturze 5-15°C, chociaż zakres temperaturowy jest bardzo szeroki (0-25°C). Zaleca się je aplikować w zbożach ozimych w fazie 10-25 BBCH. Mieszanina eliminuje takie gatunki jak: miotła zbożowa, bodziszek drobny, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, mak polny, maruna bezwonna, przetacznik perski, przytulia czepna, rumianek pospolity, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, tobołki polne.
- Pinoksaden (np. Addar 50 EC, Axel-R 50 EC, Axial 50 EC, Kaxia 50 EC, Paella 50 EC, Piksoden 50 EC, Rapino 50 EC) jest s.cz. niszczącą jedynie gatunki jednoliścienne. Zakres temperaturowy, w jakim może być stosowany, to 1-20°C, jednak najlepsze rezultaty w ograniczaniu chwastów jednoliściennych wykazuje w temperaturze 4-18°C. Może być aplikowany w zbożach ozimych od fazy 11 BBCH aż do wystąpienia przymrozków lub w sprzyjających warunkach do zakończenia wegetacji jesiennej zbóż. Oprócz powszechnie występującej w oziminach miotły zbożowej, zwalcza również wyczyńca polnego. Chwasty są najbardziej wrażliwe na tę substancję w fazie 11-20 BBCH.
- Pinoksaden + klodinafop (np. Traxos) – mieszanina tych dwóch s.cz. ogranicza jedynie gatunki jednoliścienne. Zakres temperaturowy, w jakim może być stosowana, to 1-20°C, jednak najlepsze rezultaty w ograniczaniu chwastów jednoliściennych wykazuje w temperaturze 5-20°C. Mieszanina ta może być aplikowana w zbożach ozimych od fazy 12 BBCH aż do wystąpienia przymrozków lub w sprzyjających warunkach do zakończenia wegetacji jesiennej zbóż. Skutecznie ogranicza miotłę zbożową oraz wyczyńca polnego. Chwasty są najbardziej wrażliwe na te substancje w fazie 12-21 BBCH.
dr inż. Tomasz R. Sekutowski,
IUNG-PIB w Puławach
fot. Katarzyna Szulc