Kukurydza ma swoje wymagania termiczne, dlatego nadmierne przyspieszanie terminu siewu, zwłaszcza w nieogrzaną glebę nie są korzystne. Z drugiej strony im późniejszy siew, tym bardziej skraca się okres wegetacji i wzrasta ryzyko, że rośliny nie zdąża w pełni dojrzeć jesienią.
Kukurydza udaje się na większości gleb. Nie lubi jednak stanowisk podmokłych, zimnych, gleb bardzo ciężkich, ilastych, także suchych i piaszczystych. Jako gatunek pochodzenia subtropikalnego preferuje gleby szybko nagrzewające się, przewiewne, o dużej pojemności wodnej oraz zasobne w łatwo przyswajalne składniki pokarmowe. Kukurydzę siejemy na głębokość od 4 do 7 cm, co jest uzależnione od uwilgotnienia i rodzaju gleby. W glebach lżejszych ziarno umieszczamy głębiej, na głębokości 6-7 cm, a w bardziej zwięzłych, cięższych – płycej, na 4-5 cm.
Temperatura przy siewie
Wczesny siew kukurydzy ma swoje zalety i wady. Z jednej strony rośliny zyskują na długości wegetacji i budują lepiej rozwinięty system korzeniowy, z drugiej ich wschody są powolne. Ziarno długo zalega w glebie i jest bardziej narażone na atak bakterii i grzybów. Kukurydza ma swoje wymagania termiczne, dlatego nadmierne przyspieszanie terminu siewu i siew w nieogrzaną glebę nie są wskazane. Z tego względu kukurydzę zaleca się siać, gdy temperatura gleby mierzona na głębokości siewu osiągnie 8°C (temperaturę gleby można sprawdzić w serwisie pogodowym na naszym portalu). Praktycznym wskaźnikiem fenologicznym rozpoczęcia siewu kukurydzy jest faza od pełni do końca kwitnienia starca zwyczajnego oraz początek kwitnienia mniszka lekarskiego, czereśni, porzeczki czerwonej, tarniny.
Wczesny wiosenny siew
Na siew kukurydzy przy temperaturze gleby 6°C można się decydować, gdy prognozy pogody zapowiadają ocieplenie. W przeciwnym wypadku, gdy chłodna aura ma się utrzymać, należy poczekać do czasu, aż gleba na głębokości siewu ogrzeje się do 8°C. W celu pomiaru temperatury wykopujemy dołek na głębokość kilkunastu cm, umieszczamy termometr (w dołku) w poprzek gleby, poziomo na głębokości wysiewu ziarna. Firmy nasienne oferują odmiany, które kiełkują już przy 6°C, jednak w temperaturach poniżej 10°C proces kiełkowania jest powolny. Mniejsze ryzyko niepowodzenia wchodów w chłodnych warunkach jest wówczas, gdy ziarno dobrze przejdzie „cold test” (uzyska wysoki proc.), który sprawdza zdolność kiełkowania i wigor siewek w niskiej temperaturze.
Kukurydza z wczesnych terminów siewu jest w większym stopniu narażona na wiosenne przymrozki. Jeśli jednak gleba zdąży się trochę ogrzać i po siewie wystąpi krótkotrwały przymrozek (są odmiany, które znoszą do -8°C), to nie wyrządzi on szkód w kukurydzy pod warunkiem, że łodyżka (mezokotyl) będzie wciąż pod ziemią. Gleba chroni ziarno, ponieważ w czasie okresowego ochłodzenia jej temperatura jest na ogół wyższa niż powietrza. Tempo zmiany temperatury gleby uzależnione jest od jej rodzaju, składu granulometrycznego oraz zawartości w niej substancji organicznej.
Najpierw flint, potem dent
W chłodniejszą glebę siać można odmiany o ziarnie typu flint, które odznaczają się dobrym wigorem wiosennym i kiełkują już od 6°C. Z ziarnem typu flint spotkamy się u odmian wczesnych i średnio wczesnych, których potencjał plonowania niewiele odbiega względem odmian późniejszych. Odmiany o ziarnie typu dent wymagają ogrzanej gleby na głębokości siewu – optymalna temperatura to ok. 10ºC. Z ziarnem typu dent mamy do czynienia u odmian średnio wczesnych i średnio późnych, o wysokim potencjale plonowania. W warunkach chłodnej wiosny rozwój początkowy dentów przebiegać będzie wolniej. Siejąc denty w nieogrzaną glebę, narażamy ziarno na długie zaleganie w glebie i uszkodzenia powodowane przez patogeny w niej bytujące. Panująca temperatura po siewie ma wpływ na tempo wchodów roślin. Przy 7-11°C kukurydza wschodzi po 15-17 dniach, przy 21°C po 5-6 dniach.
Termin siewu kukurydzy
Za optymalny termin siewu kukurydzy uznaje się III dekadę kwietnia, ale tak naprawdę jest on uzależniony od warunków pogodowych w danym roku uprawy. Szybciej do siewów przystępują rolnicy w rejonach najcieplejszych, w okolicach Dolnego Śląska (często ok. 10 kwietnia), natomiast najpóźniej (I dekada maja) na północy i w rejonie podgórskim. Kukurydzę do siewu dobieramy na podstawie odpowiedniej klasy wczesności (FAO) dostosowanej do rejonu, uwzględniając kierunek użytkowania i przewidywany termin zbioru (mapka). Decyzję o siewie podejmujemy na podstawie pomiarów temperatury gleby. Jeśli jest odpowiednia, możemy przystąpić do siewu. Zarówno nadmierne przyspieszanie siewów, jak i zbytnie opóźnianie ich nie jest korzystne. Jeśli decydujemy się na siew w terminie opóźnionym, to wybieramy odmiany wczesne i zmniejszamy normę wysiewu. Nie powinno się opóźniać terminu siewu kukurydzy przeznaczonej na ziarno. Rośliny siewów majowych mają tendencję do wydłużania wegetacji, zwiększania masy wegetatywnej i jednocześnie słabszego zawiązywania ziarna, przez co niżej plonują. Należy brać pod uwagę, że przy późniejszych terminach siewu krótszy jest okres wegetacji dla roślin i tym samym większe ryzyko związane z dojrzewaniem.
Tekst i zdjęcia: Katarzyna Szulc