Nawożenie azotowe rzepaku

26 Lutego 2021

W kształtowaniu plonu rzepaku najbardziej efektywnym składnikiem pokarmowym jest azot. Pierwiastek ten odgrywa zasadniczą rolę strukturotwórczą, stanowiąc składnik białek. Optymalne zaopatrzenie rzepaku w azot wpływa na prawidłowe wiązanie łuszczyn oraz decyduje o liczbie nasion w łuszczynie czy masie tysiąca nasion. Rzepak ozimy jest rośliną o dużych wymaganiach pokarmowych, pobierającą z plonem 3,5 tony nasion i odpowiednią masą słomy ponad 180 kg azotu. Rzepak jary wykazuje mniejsze potrzeby pokarmowe w stosunku do azotu oraz daje mniejsze plony niż rzepak ozimy. Stąd też jego nawożenie azotowe powinno być niższe niż w przypadku formy ozimej.

Fot. Plantacja rzepaku ozimego wiosną. 

Biorąc pod uwagę oczekiwany plon roślin oraz zawartość azotu mineralnego w glebie można poprawnie wyznaczyć całkowitą dawkę azotu pod rzepak. Należy jednak przy tym pamiętać, że rzepak przed fazą kwitnienia akumuluje od 85 do 90% azotu. Stąd też potrzeby pokarmowe w początkowym okresie wzrostu w małym stopniu pokrywane są z zasobów glebowych azotu, które są dostępne dla roślin w późniejszych fazach rozwojowych. 

W uprawie rzepaku ozimego w okresie jesiennym stosuje się startową dawkę azotu, która najczęściej nie powinna przekraczać 40 kg/ha. Zbyt niskie jesienne nawożenie rzepaku azotem wiąże się ze słabym rozwojem roślin, jak również zmniejszeniem ich tolerancji na niskie temperatury panujące w okresie zimowym. Zastosowanie wysokiego nawożenia azotowego w tym okresie wpływa również niekorzystnie na rozwój roślin, gdyż przyczynia się do ich nadmiernego wzrostu, co znacznie obniża ich mrozoodporność. Stąd też jesienna aplikacja azotu powinna być prowadzona w sposób zrównoważony. Na glebach zasobnych w azot nie występuje potrzeba stosowania tego składnika w okresie jesiennym.

Zaopatrzenie rzepaku ozimego w azot w okresie jesiennym ma na celu przygotowanie roślin do spoczynku zimowego. W tym okresie rzepak powinien wytworzyć rozetę z 8 – 10 liśćmi, co daje dobrą podstawę do budowy przyszłego plonu, a uzyskanie przez rośliny głębokiego systemu korzeniowego umożliwia wiosenną regenerację.

Rzepak ozimy wykazuje wyraźne potrzeby nawozowe w stosunku do azotu w okresie wiosennym. Wiosenna aplikacja azotu wpływa na przyspieszenie odtwarzania rozet, rozgałęzienia łodyg głównych, a także zwiększa konkurencyjność łanu wobec chwastów. Wskazane jest, aby wiosenne nawożenie azotem stosować w dwóch terminach, a mianowicie przed ruszeniem wiosennej wegetacji rzepaku oraz drugą dawkę do początku pąkowania roślin. W okresie wiosennym dobre rezultaty nawozowe daje zastosowanie saletry amonowej lub mocznika, przy czym zalecane jest, aby pierwszą dawkę azotu wnieść w formie azotu amonowego, który dobrze sprawdza się w niższych temperaturach gleby panujących w okresie wczesnowiosennym. W uprawie rzepaku dobrym źródłem azotu jest również roztwór saletrzano-mocznikowy (RSM), zawierający trzy formy azotu: amonową, saletrzaną i amidową. Przy nawożeniu azotowym należy również pamiętać o korekcyjnych dawkach tego pierwiastka stosowanych w okresie wegetacji roślin.

Poprawę skuteczności nawożenia azotowego roślin można uzyskać stosując nowoczesne rozwiązania stabilizujące zawartość tego pierwiastka w środowisku wzrostu roślin. Jednym z nich jest N-LockTM, który stabilizując azot zapewnia roślinom dostęp do jego optymalnej ilości bez zmiany poziomu nawożenia. Ten inhibitor nitryfikacji utrzymuje azot w glebie w dobrze przyswajalnej dla roślin formie amonowej. W uprawie rzepaku ozimego stabilizator ten można zastosować na zakończenie wegetacji jesiennej, w momencie przygotowywania się roślin do spoczynku zimowego oraz wczesną wiosną w okresie 5 dni przed lub po wysiewie nawozów. Efektywność stabilizacji azotu amonowego wynosi co najmniej 80% i utrzymuje się do 12 tygodni. O tym, jak N-Lock,  sprawdza się na polach, pisaliśmy między innymi tutaj.

W przypadku ograniczonego pobierania azotu z gleby szczególnego znaczenia nabiera pozakorzeniowe dokarmianie roślin tym składnikiem pokarmowym. Rzepak reaguje bardzo dobrze na dolistne dokarmianie azotem w formie mocznika, które stosuje się do fazy kwitnienia roślin oraz po kwitnieniu roślin na zielone łuszczyny. Zabieg ten wykazuje wysoką efektywność, gdyż w okresie do wytworzenia nasion rośliny mają duże potrzeby pokarmowe w stosunku do azotu. Najbardziej efektywny w dokarmianiu dolistnym rzepaku, w przeliczeniu na zwyżki plonu nasion przypadające na 1 kg azotu, jest 12% wodny roztwór mocznika (12 kg nawozu w 100 litrach cieczy użytkowej) stosowany w dawce 250 – 300 l na ha. W dokarmianiu pozakorzeniowym wodny roztwór mocznika można łączyć na przykład z siarczanem magnezu czy środkami ochrony roślin.

 

dr hab. Marzena S. Brodowska, prof. uczelni

Najnowsze artykuły

Jak przechować warzywa zimą bez strat?

Chcąc korzystać z warzyw świeżych w okresie zimy, należy zadbać o zabezpieczenie rezerw, które po zbiorze kierowane są do przechowywania.

8 Grudnia 2024

RSM zimą – prawidłowe przechowywanie

RSM w okresie zimy pod wpływem niskich temperatur będzie ulegał krystalizacji. Ponadto zbiorniki, w których przechowywany jest nawóz, narażone są na działanie korozji. Podpowiadamy, czy można ograniczyć te procesy.

7 Grudnia 2024

Konserwacja i przechowywanie maszyn rolniczych przed „snem zimowym”

Maszyny rolnicze po zakończeniu prac polowych powinny ponadto, być poddane przeglądowi technicznemu, w celu określenia ichstanu. Wskazane jest, aby taki przegląd przeprowadzić bezpośrednio po zakończeniu określonych prac daną maszyną, gdyż wtedy najlepiej pamiętamy, jakie zespoły robocze ostatnio nie funkcjonowały prawidłowo. Na pewno  nie powinien tych prac przeglądowych i konserwacyjnych pozostawiać do następnego sezonu. Najczęściej maszyny rolnicze stosowane w produkcji roślinnej, użytkowane są w ciągu roku przez krótki okres - kilku czy kilkunastu dni.

5 Grudnia 2024
USTAWIENIA PLIKÓW COOKIE

Na naszych stronach internetowych wykorzystujemy technologie internetowe różnego rodzaju – własne i od osób trzecich – w tym pliki cookie, aby zoptymalizować Państwa doświadczenia. Oprócz technologii internetowych, które są niezbędne do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania strony www, obejmują to również technologie internetowe do analityki internetowej i wyświetlania ukierunkowanych reklam. Korzystanie z nich jest dobrowolne i wymaga Państwa zgody. Użytkownik może w każdej chwili wycofać swoją zgodę ze skutkiem na przyszłość lub zmienić ustawienia pod linkiem „Zmień moje preferencje” lub bezpośrednio w przeglądarce internetowej.

Dodatkowe informacje na temat przetwarzania danych i zawartości technologii internetowych można znaleźć w naszej polityce prywatności oraz polityce dotyczącej plików cookie.